بایدها و نبایدهای یک فونت فارسی چیست؟

[zoghal]

بحثی که نیاز هست اساسی در مورد صحبت بشه.

[aziz]

۱. اکثر قلم‌های فارسی مشکل اساسی در کرنینگ دارند مخصوصا برای حروف ر،ز و واو. برای این باید کاری کرد. مثلا گذاشتن آموزش کرنینگ صحیح روی یوتیوب. یا مثلا جمع آوری مثال‌هایی که این مشکلات را نشان می‌دهند

۲. کمبود گلیف یا لیگاتور. لیست استانداری از گلیف‌ها و لیگاتور‌های لازم تهیه کنیم. مثلا گلیف ریال یا الله

۳. در درجه دوم اضافه کردن گلیف‌های لازم برای زبان‌های مشابه مثل گیلکی،‌کردی، دری است که اهمیت زیادی برای زبان فارسی ندارند اما برای کامل بودن قلم مهمند.

[ghenaat]

فارسی بودن اعداد هم میتونه جز الزامات یک فونت فارسی باشه

[zoghal]

@ghenaat منظورتان کدام اعداد هست؟ در ینیکد ما اعداد فارسی مختص فارسی داریم و با اعداد لاتین تفاوت دارد.

[sherlockmac]

@zoghal یکی از اشتباهاتی که در قلم‌های تحت وب زیاد دیده میشه استفاده از گلیف اعداد فارسی بجای انگلیسی هست که توسعه‌دهنگانی که حوصله و یا سواد فارسی سازی اعداد را ندارند از این شیوه استفاده می‌کنند. در ضمن در بسیاری از نسخه‌های ویندوز از صفحه‌کلید غیر استاندارد استفاده میشه که کی‌مپ اعداد روی انگلیسی ست شده.

[geminorum]

۲. کمبود گلیف یا لیگاتور. لیست استانداری از گلیف‌ها و لیگاتور‌های لازم تهیه کنیم. مثلا گلیف ریال یا الله

• پیشنهاد میکنم دوستانی که تجربه اجرا دارند، در بخش ویکی، نویسه‌های فارسی رو فهرست کنند.
• خلاصه بحث‌ها در مورد هر نویسه هم میتونه به صفحه خودش در زیر این فهرست اضافه بشه.
• این کار کمک میکنه تا طراحان بیشتری رو متقاعد به اجرای استاندارد کنیم.

[artlesshand]

مشکلاتی که من باهاشون مواجه شدم اینا بوده:
- کمبود قلمی با اعداد هم عرض یا همون fixed width که در موارد بسیاری نیاز هست و متاسفانه من هیچ قلم جدیدی رو ندیدم که داشته باشه
- مشکل در کرنینگ و یا ارتفاع حروف، که با همنشین‌های انگلیسی و گاها فارسی به هم ریختگی پیش میاد
- و چیزی که همچنان کمبودش حس میشه، خانواده‌ی کامل یه قلم هست. خیلی آزاردهندس این کمبود. به نظرم حداقل نسخه‌ی تیره و معمولی و ایرانیک باید وجود داشته باشه

[artlesshand]

چیز دیگه‌ای که به نظرم میتونه خوب باشه، استفاده از لیگچر و یا ترکیب هست. مثلا برای خوانایی بیشتر یا برای تنوع در نمایش

[bateni]

پیرو بحثی که راجع به توخالی یا توپر بودن صفر شده بود، فکر می‌کنم بعضی از این تصمیم‌گیری‌ها بهتره به‌عهده کاربر گذاشته بشه. یعنی یک فیچر اوپن‌تایپ برای انتخاب صفر توپر و توخالی در قلم باشه؛ همچنین یک فیچر برای بالا یا پایین بودن جداساز هزارگان؛ و یک فیچر برای اعداد هم‌عرض؛ و یک فیچر برای این‌که کسره زیر تشدید باشد یا زیر حرف؛ و ...

[bateni]

پشتیبانی خوب از کشیده/تطویل هم می‌تونه یک مزیت برای قلم باشه. یعنی مثلاً تطویل بعد از کاف بیاد، می‌شه از شکل متفاوتی برای کاف استفاده کرد که عرضش بیش‌تر باشه.

در همین راستا، می‌شه دو تا مجموعه فیچر وجود داشته باشد (تو مایه‌های جدول just در استاندارد) که به نرم‌افزار اجازه بده عرض یک واژه/خط را افزایش/کاهش بده.

به عنوان مثال، دست‌کم در قلم‌های مشابه نسخ، می‌شه کاف و نون و سین و ... (آخر یا جدا) رو کشید و عرش واژه رو افزایش داد بدون این‌که نیازی به اعمال کشیده/تطویل باشه. از طرف دیگر، می‌توان با سوار کردن ب و پ و ... بر ح و خ و ... عرض کلمه را کاهش داد. کلاً داشتن چنین alternateهایی )خصوصاً اگر در دو دسته کاهنده و افزاینده پهنا قرار بگیرند) به نرم‌افزار حروف‌چینی این امکان رو می‌دن که هنگام تراز کردن متن به‌جای افزایش فاصله حروف یا افزودن کشیده از این شکل‌های متفاوت حروف بهره بگیرند.

این چیزهایی که گفتم در حال حاضر تقریباً در هیچ نرم‌افزاری پشتیبانی نمی‌شه؛ و یک علتش اینه که قلم‌های بسیار بسیار محدودی هستند که چنین فیچرهایی دارند.

[bateni]

همون طوری که اشاره کردید kerning در قلم‌های فارسی معمولاً خیلی اوضاع بدی داره.

اما راه‌حل فقط با خود kern حل نمی‌شه. مثلاً به کلمه «ویژه» دقت کنید. با این‌که فاصله واو و ی بیش‌از حد مجاز فاصله دو حرف هست و به‌نوعی یک شکاف در این واژه ایجاد شده، اما کاهش فاصله دو حرف باعث تداخل نقطه‌های ی در دنباله واو می‌شه. قلم برتری‌ها این‌جا اومده‌اند و کرسیِ ی رو کشیده‌تر کرده‌اند.

یک نمونه دیگه این مشکل در کلمه‌ای مثل «اگر» و یا از اون هم بدتر «آگاه» به چشم می‌خوره. در این موارد، کارهای مختلفی می‌شه انجام داد: تغییر شیب سرکج؛ کاهش ارتفاع الف؛ و یا تغییر شکل کاف و گاف.

مشکل kerning خیلی جدیه و واقعاً از زیبایی متن می‌کاهه؛ اما برای حلش فقط وقت گذاشتن و یاد گرفتن تغییر در جدول مربوطه کافی نیست. باید کار نظری دقیق انجام بشه تا بر اساس قواعد خط فارسی، مجموعه‌ای راه‌حل واسه حل مشکل پیدا بشه.

از این چیزها ساده‌تر، خیلی قلم‌ها در تغییر جای نقطه‌ها هنگام ترکیب با حروف دیگر کوتاهی می‌کنند و باعث در رهم رفتن نقطه‌ها و حرف قبل و بعد می‌شه که خوانایی رو کاهش می‌ده. باز هم راه‌حلی که من دیدم قلم برتر به‌کار گرفته، همون کشیدن کرسی حرف نقطه‌داره.