-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
14-Samyutta-2.txt
7467 lines (4272 loc) · 912 KB
/
14-Samyutta-2.txt
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
sn ii_utf8
[pts vol s - 2] [\z s /] [\f ii /]
[pts page 001] [\q 1/]
[bjt vol s - 2] [\z s /] [\w ii /]
[bjt page 002] [\x 2/]
suttantapiṭake
saṁyuttanikāyo
dutiyo bhāgo
nidānavaggo
1. abhisamayasaṁyuttaṁ
1. buddhavaggo
namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
1. 1. 1.
paṭiccasamuppādasuttaṁ
1. evaṁ me sutaṁ: ekaṁ samayaṁ bhagavā sāvatthiyaṁ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi 'bhikkhavo'ti. 'bhadante'ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṁ. bhagavā1 etadavoca:
paṭiccasamuppādaṁ vo bhikkhave, desissāmi. taṁ suṇātha. sādhukaṁ manasikarotha. bhāsissāmī'ti. 'evaṁ bhante'ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṁ. bhagavā1 etadavoca:
katamo ca bhikkhave, paṭiccasamuppādo? avijjāpaccayā bhikkhave saṅkhārā. saṅkhārapaccayā viññāṇaṁ. viññāṇapaccayā nāmarūpaṁ. nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṁ. saḷāyatanapaccayā phasso. phassapaccayā vedanā. vedanāpaccayā taṇhā. taṇhāpaccayā upādānaṁ. upādānapaccayā bhavo. bhavapaccayā jāti. jātipaccayā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. ayaṁ vuccati bhikkhave paṭiccasamuppādo.
-------------
1. paccassosumbhagavā - sī 1, 2.
[bjt page 004] [\x 4/]
avijjāya tveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho. [pts page 002] [\q 2/] saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho. saḷāyatananirodhā phassanirodho. phassanirodhā vedanānirodho. vedanānirodhā taṇhānirodho. taṇhānirodhā upādānanirodho. upādānanirodhā bhavanirodho. bhavanirodhā jātinirodho. jātinirodhā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī'ti.
*idamavoca bhagavā. attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṁ abhinandunti.
1. 1. 2,
vibhaṅgasuttaṁ
2. sāvatthiyaṁ-1
paṭiccasamuppādaṁ vo bhikkhave, desissāmi. vibhajissāmi. taṁ suṇātha. sādhukaṁ manasikarotha. bhāsissāmī'ti. evaṁ bhante'ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṁ. bhagavā etadavoca:
katamo ca bhikkhave, paṭiccasamuppādo? avijjāpaccayā bhikkhave, saṅkhārā. saṅkhārapaccayā viññāṇaṁ. viññāṇapaccayā nāmarūpaṁ. nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṁ. saḷāyatanapaccayā phasso. phassapaccayā vedanā. vedanāpaccayā taṇhā. taṇhāpaccayā upādānaṁ. upādānapaccayā bhavo. bhavapaccayā jāti. jātipaccayā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā sambhavanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
katamañca bhikkhave, jarāmaraṇaṁ? yā2 tesaṁ tesaṁ sattānaṁ tamhi tamhi sattanikāye jarā jīraṇatā khaṇḍiccaṁ pāliccaṁ valittacatā āyuno saṁhāni indriyānaṁ paripāko, ayaṁ vuccati jarā.
katamañca bhikkhave, maraṇaṁ? yā2 [pts page 003] [\q 3/] tesaṁ tesaṁ sattānaṁ tamhā tamhā sattanikāyā cuti cavanatā bhedo antaradhānaṁ maccumaraṇaṁ kālakiriyā khandhānaṁ bhedo kalebarassa3 nikkhepo jīvitindriyassa upacchedo4. idaṁ vuccati maraṇaṁ. iti ayañca jarā idañca maraṇaṁ, idaṁ vuccati bhikkhave, jarāmaraṇaṁ.
katamā ca bhikkhave, jāti? yā tesaṁ tesaṁ sattānaṁ tamhi tamhi sattanikāye jāti sañjāti okkanti nibbatti abhinibbatti, khandhānaṁ pātubhāvo āyatanānaṁ paṭilābho, ayaṁ vuccati bhikkhave, jāti.
katamo ca bhikkhave, bhavo? tayome bhikkhave, bhavā: kāmabhavo, rūpabhavo, arūpabhavo. ayaṁ vuccati bhikkhave, bhavo.
--------------
* katthaci na dissati.
1. sāvatthiyaṁ viharati. -syā. 2. yaṁ-sīmu, sī, 1, 2 3. kalevarassa - syā, machasaṁ 4. jīvitindriyassa upacchedo, ayaṁ pāṭho na dissate. -sīmu. machasaṁ. machasaṁ, sīmu. na dissate.
[bjt page 006] [\x 6/]
katamañca bhikkhave upādānaṁ? cattārimāni bhikkhave, upādānāni: kāmūpadānaṁ, diṭṭhūpādānaṁ, sīlabbatūpādānaṁ, attavādūpādānaṁ. idaṁ vuccati bhikkhave upādānaṁ.
katamā ca bhikkhave taṇhā? chayime bhikkhave, taṇhākāyā: rūpataṇhā saddataṇhā gandhataṇhā rasataṇhā phoṭṭhabbataṇhā dhammataṇhā. ayaṁ vuccati bhikkhave taṇhā.
katamā ca bhikkhave vedanā? chayime bhikkhave, vedanākāyā: cakkhusamphassajā vedanā, sotasamphassajā vedanā, ghāṇasamphassajā vedanā, jivhāsamphassajā vedanā, kāyasamphassajā vedanā, manosamphassajā vedanā. ayaṁ vuccati bhikkhave vedanā.
katamo ca bhikkhave phasso? chayime bhikkhave, phassakāyā: cakkhusamphasso, sotasamphasso, ghāṇasamphasso jivhāsamphasso, kāyasamphasso, manosamphasso. ayaṁ vuccati bhikkhave, phasso.
katamañca bhikkhave saḷāyatanaṁ? cakkhāyatanaṁ sotāyatanaṁ ghāṇāyatanaṁ jivhāyatanaṁ kāyāyatanaṁ manāyatanaṁ. idaṁ vuccati bhikkhave, saḷāyatanaṁ.
katamañca bhikkhave nāmarūpaṁ? vedanā saññā cetanā phasso manasikāro, idaṁ vuccati nāmaṁ. cattāro [pts page 004] [\q 4/] ca mahābhūtā, catunnaṁ ca mahābhūtānaṁ upādāyarūpaṁ, idaṁ vuccati rūpaṁ. iti idañca nāmaṁ, idañca rūpaṁ, idaṁ vuccati bhikkhave, nāmarūpaṁ.
katamañca bhikkhave viññāṇaṁ? chayime bhikkhave, viññāṇakāyā: cakkhuviññāṇaṁ sotaviññāṇaṁ ghāṇaviññāṇaṁ jivhāviññāṇaṁ kāyaviññāṇaṁ manoviññāṇaṁ. idaṁ vuccati bhikkhave, viññāṇaṁ.
katame ca bhikkhave saṅkhārā? tayome bhikkhave, saṅkhārā: kāyasaṅkhāro vacīsaṅkhāro cittasaṅkhāro. ime vuccanti bhikkhave, saṅkhārā.
katamā ca bhikkhave avijjā? yaṁ kho bhikkhave dukkhe aññāṇaṁ, dukkhasamudaye aññāṇaṁ, dukkhanirodhe aññāṇaṁ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya aññāṇaṁ, ayaṁ vuccati bhikkhave, avijjā.
iti kho bhikkhave avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṁ. viññāṇapaccayā nāmarūpaṁ. nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṁ. saḷāyatanapaccayā phasso. phassapaccayā vedanā vedanāpaccayā taṇhā. taṇhāpaccayā upādānaṁ. upādānapaccayā bhavo. bhavapaccayā jāti. jātipaccayā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā sambhavanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
avijjāya tveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho. saḷāyatananirodhā phassanirodho. phassanirodhā vedanānirodho. vedanānirodhā taṇhānirodho. taṇhānirodhā upādānanirodho. upādānanirodhā bhavanirodho. bhavanirodhā jātinirodho. jātinirodhā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī'ti.
[bjt page 008] [\x 8/]
1. 1. 3
paṭipadāsuttaṁ
3. sāvatthiyaṁ -
micchāpaṭipadañca vo bhikkhave desissāmi sammāpaṭipadañca. taṁ suṇātha. sādhukaṁ manasikarotha. bhāsissāmī'ti. evaṁ bhante'ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṁ. bhagavā etadavoca:
katamā ca bhikkhave, micchāpaṭipadā? avijjāpaccayā bhikkhave, saṅkhārā. saṅkhārapaccayā viññāṇaṁ. viññāṇapaccayā nāmarūpaṁ. nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṁ. saḷāyatanapaccayā phasso. phassapaccayā vedanā. vedanāpaccayā taṇhā. taṇhāpaccayā upādānaṁ. upādānapaccayā bhavo. bhavapaccayā jāti. jātipaccayā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. ayaṁ vuccati bhikkhave, micchāpaṭipadā.
[pts page 005] [\q 5/] katamā ca bhikkhave, sammāpaṭipadā? avijjāya tveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho. viññaṇanirodhā nāmarūpanirodho. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho. saḷāyatananirodhā phassanirodho. phassanirodhā vedanānirodho. vedanānirodhā taṇhānirodho. taṇhānirodhā upādānanirodho. upādānanirodhā bhavanirodho. bhavanirodhā jātinirodho. jātinirodhā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. ayaṁ vuccati bhikkhave, sammāpaṭipadā'ti.
1. 1. 4
vipassisuttaṁ
4. sāvatthiyaṁ -
vipassissa bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi: ''kicchaṁ1 vatāyaṁ loko āpanno jāyati ca jīyati ca mīyati ca cavati ca uppajjati ca. atha ca panimassa dukkhassa nissaraṇaṁ nappajānāti jarāmaraṇassa. kudassu2 nāma imassa dukkhassa nissaraṇaṁ paññāyissati jarāmaraṇassā''ti.
atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati jarāmaraṇaṁ hoti? kimpaccayā jarāmaraṇa''nti? atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''jātiyā kho sati jarāmaraṇaṁ hoti, jātipaccayā jarāmaraṇa''nti.
atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: 'kimhi nu kho sati jāti hoti? kimpaccayā jātī''ti? atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''bhave kho sati jāti hoti, bhavapaccayā jātī''ti.
atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati bhavo hoti? kimpaccayā bhavo''ti? atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''upādāne kho sati bhavo hoti, upādānapaccayā3 bhavo''ti.
---------------
1. kicchā - sī. 1, 2. 2. kudāssu - sīmu, machasaṁ. 3. upādānapaccayā - sī2
[bjt page 010] [\x 10/]
atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati upādānaṁ hoti? kimpaccayā upādāna''nti. atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''taṇhāya kho sati upādānaṁ hoti. taṇhāpaccayā1 upādāna''nti.
atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati taṇhā hoti? kimpaccayā taṇhā''ti. atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso [pts page 006] [\q 6/] manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''vedanāya kho sati taṇhā hoti. vedanāpaccayā2 taṇhā''ti.
atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati vedanā hoti? kimpaccayā vedanā''ti. atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''phasso kho sati vedanā hoti. phassapaccayā3 vedanā''ti.
atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati phasso hoti: kimpaccayā phasso''ti. atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saḷāyatane kho sati phasso hoti. saḷāyatanapaccayā4 phasso''ti.
atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati saḷāyatanaṁ hoti? kimpaccayā saḷāyatana''nti. atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''nāmarūpe kho sati saḷāyatanaṁ hoti. nāmarūpapaccayā5 saḷāyatana''nti.
atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati nāmarūpaṁ hoti? kimpaccayā nāmarūpa''nti. atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''viññāṇe kho sati nāmarūpaṁ hoti. viññāṇapaccayā nāmarūpa''nti.
atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati viññāṇaṁ hoti? kimpaccayā viññāṇa''nti. atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saṅkhāresu6 kho sati viññāṇaṁ hoti. saṅkhārapaccayā viññāṇa''nti.
atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi: [pts page 007 [\q 7/] '']kimhi nu kho sati saṅkhārā honti. kimpaccayā saṅkhārāti? atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''avijjāya kho sati saṅkhārā honti. avijjāpaccayā saṅkhārā''ti.
--------------
1. taṇhāppaccayā, -sī 1, 2. 2. vedanāppaccayā- sī 1, 2 3. phassappaccayā -sī 1, 2. 4. saḷāyatanappaccayā- sī 1, 2. 5. nāmarūpappaccayā- sī 1, 2. 6. saṅkhāre - syā.
[bjt page 012] [\x 12/]
iti hidaṁ avijjāpaccayā saṅkhārā. saṅkhārapaccayā viññāṇaṁ. viññāṇapaccayā nāmarūpaṁ. nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṁ. saḷāyatanapaccayā phasso. phassapaccayā vedanā. vedanāpaccayā taṇhā. taṇhāpaccayā upādānaṁ. upādānapaccayā bhavo. bhavapaccayā jāti. jātipaccayā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā sambhavanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. ''samudayo samudayo''ti kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṁ udapādi. √āṇaṁ udapādi. paññā udapādi. vijjā udapādi. āloko udapādi.
atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati jarāmaraṇaṁ na hoti? kissa nirodhā jarāmaraṇanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''jātiyā kho asati jarāmaraṇaṁ na hoti. jātinirodhā jarāmaraṇanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati jāti na hoti? kissa nirodhā jātinirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''bhave kho asati jāti na hoti. bhavanirodhā jātinirodho''ti.
atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati bhavo na hoti? kissa nirodhā bhavanirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''upādāne kho asati bhavo na hoti. upādānanirodhā bhavanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati upādānaṁ na hoti? kissa nirodhā upādānanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''taṇhāya kho asati upādānaṁ na hoti. taṇhānirodhā upādānanirodho''ti.
[pts page 008] [\q 8/] atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati taṇhā na hoti? kissa nirodhā taṇhānirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''vedanāya kho asati taṇhā na hoti. vedanānirodhā taṇhānirodho''ti.
atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati vedanā na hoti? kissa nirodhā vedanānirodho?''ti. atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''phasse kho asati vedanā na hoti. phassanirodhā vedanānirodho''ti.
atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati phasso na hoti? kissa nirodhā phassanirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saḷāyatane kho asati phasso na hoti. saḷāyatananirodhā phassanirodho''ti.
[bjt page 014] [\x 14/]
atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati saḷāyatanaṁ na hoti? kissa nirodhā saḷāyatananirodho?''ti. atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''nāmarūpe kho asati saḷāyatanaṁ na hoti. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho''ti.
atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati nāmarūpaṁ na hoti? kissa nirodhā nāmarūpanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''viññāṇe kho asati nāmarūpaṁ na hoti. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati viññāṇaṁ na hoti? kissa nirodhā viññāṇanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saṅkhāresu kho asati viññāṇaṁ na hoti. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho''ti.
[pts page 009] [\q 9/] atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati saṅkhārā na honti? kissa nirodhā saṅkhāranirodho?''ti. atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''avijjāya kho asati saṅkhārā na honti. avijjānirodhā saṅkhāranirodho''ti.
iti hidaṁ avijjānirodhā saṅkhāranirodho. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho. saḷāyatananirodhā phassanirodho. phassanirodhā vedanānirodho. vedanānirodhā taṇhānirodho. taṇhānirodhā upādānanirodho. upādānanirodhā bhavanirodho. bhavanirodhā jātinirodho. jātinirodhā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.
''nirodho nirodho''ti kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṁ udapādi. √āṇaṁ udapādi. paññā udapādi. vijjā udapādi. āloko udapādī'ti.
(sattannampi buddhānaṁ evaṁ vitthāretabbo. )
1. 1. 5
sikhīsuttaṁ
5. sikhissa bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattassa eva sato etadahosi: ''kicchaṁ vatāyaṁ loko āpanno jāyati ca jīyati ca mīyati ca cavati ca uppajjati ca. atha ca panimassa dukkhassa nissaraṇaṁ nappajānāti jarāmaraṇassa. kudassu2 nāma imassa dukkhassa nissaraṇaṁ paññāyissati jarāmaraṇassā''ti.
atha kho bhikkhave sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati jarāmaraṇaṁ hoti? kimpaccayā jarāmaraṇa''nti? atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''jātiyā kho sati jarāmaraṇaṁ hoti, jātipaccayā jarāmaraṇa''nti.
atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa etadahosi: 'kimhi nu kho sati jāti hoti? kimpaccayā jātī''ti? atha kho bhikkhave , sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''bhave kho sati jāti hoti, bhavapaccayā jātī''ti.
atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati bhavo hoti? kimpaccayā bhavo''ti? atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''upādāne kho sati bhavo hoti, upādānapaccayā bhavo''ti.
atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati upādānaṁ hoti? kimpaccayā upādāna''nti. atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''taṇhāya kho sati upādānaṁ hoti. taṇhāpaccayā upādāna''nti.
atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati taṇhā hoti? kimpaccayā taṇhā''ti. atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''vedanāya kho sati taṇhā hoti. vedanāpaccayā taṇhā''ti.
atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati vedanā hoti? kimpaccayā vedanā''ti. atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''phasso kho sati vedanā hoti. phassapaccayā vedanā''ti.
atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati phasso hoti: kimpaccayā phasso''ti. atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saḷāyatane kho sati phasso hoti. saḷāyatanapaccayā phasso''ti.
atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati saḷāyatanaṁ hoti? kimpaccayā saḷāyatana''nti. atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''nāmarūpe kho sati saḷāyatanaṁ hoti. nāmarūpapaccayā saḷāyatana''nti.
atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati nāmarūpaṁ hoti? kimpaccayā nāmarūpa''nti. atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''viññāṇe kho sati nāmarūpaṁ hoti. viññāṇapaccayā nāmarūpa''nti.
atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati viññāṇaṁ hoti? kimpaccayā viññāṇa''nti. atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saṅkhāresu kho sati viññāṇaṁ hoti. saṅkhārapaccayā viññāṇa''nti.
atha kho bhikkhave sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati saṅkhārā honti. kimpaccayā saṅkhārāti? atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''avijjāya kho sati saṅkhārā honti. avijjāpaccayā saṅkhārā''ti.
iti hidaṁ avijjāpaccayā saṅkhārā. saṅkhārapaccayā viññāṇaṁ. viññāṇapaccayā nāmarūpaṁ. nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṁ. saḷāyatanapaccayā phasso. phassapaccayā vedanā. vedanāpaccayā taṇhā. taṇhāpaccayā upādānaṁ. upādānapaccayā bhavo. bhavapaccayā jāti. jātipaccayā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. ''samudayo samudayo''ti kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṁ udapādi. √āṇaṁ udapādi. paññā udapādi, vijjā udapādi. āloko udapādi.
atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati jarāmaraṇaṁ na hoti? kissa nirodhā jarāmaraṇanirodho''ti. atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: jātiyā kho asati jarāmaraṇaṁ na hoti. jāti nirodhā jarāmaraṇanirodho''ti.
atha kho bhikkhave sikhissa bodhisattassa etadahosi. ''kimhi nu kho asati jāti na hoti'' kissa nirodhā jātinirodho''ti. atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''bhave kho asati jāti na hoti. bhavanirodhā jātinirodho''ti.
atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati bhavo na hoti? kissa nirodhā bhavanirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''upādāne kho asati bhavo na hoti. upādānanirodhā bhavanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati upādānaṁ na hoti? kissa nirodhā upādānanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''taṇhāya kho asati upādānaṁ na hoti. taṇhānirodhā upādānanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati taṇhā na hoti? kissa nirodhā taṇhānirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''vedanāya kho asati taṇhā na hoti. vedanānirodhā taṇhānirodho''ti.
atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati vedanā na hoti? kissa nirodhā vedanānirodho?''ti. atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''phasse kho asati vedanā na hoti. phassanirodhā vedanānirodho''ti.
atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati phasso na hoti? kissa nirodhā phassanirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saḷāyatane kho asati phasso na hoti. saḷāyatananirodhā phassanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati saḷāyatanaṁ na hoti? kissa nirodhā saḷāyatananirodho?''ti. atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''nāmarūpe kho asati saḷāyatanaṁ na hoti. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho''ti.
atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati nāmarūpaṁ na hoti? kissa nirodhā nāmarūpanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''viññāṇe kho asati nāmarūpaṁ na hoti. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati viññāṇaṁ na hoti? kissa nirodhā viññāṇanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saṅkhāresu kho asati viññāṇaṁ na hoti. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati saṅkhārā na honti? kissa nirodhā saṅkhāranirodho?''ti. atha kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''avijjāya kho asati saṅkhārā na honti. avijjānirodhā saṅkhāranirodho''ti.
iti hidaṁ avijjānirodhā saṅkhāranirodho. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho. saḷāyatananirodhā phassanirodho. phassanirodhā vedanānirodho. vedanānirodhā taṇhānirodho. taṇhānirodhā upādānanirodho. upādānanirodhā bhavanirodho. bhavanirodhā jātinirodho. jātinirodhā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.
''nirodho nirodho''ti kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṁ udapādi. √āṇaṁ udapādi. paññā udapādi. vijjā udapādi. āloko udapādī'ti.
)
1. 1. 6
vessabhusuttaṁ
6. vessabhussa bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattassa eva sato etadahosi: ''kicchaṁ vatāyaṁ loko āpanno jāyati ca jīyati ca mīyati ca cavati ca uppajjati ca. atha ca panimassa dukkhassa nissaraṇaṁ nappajānāti jarāmaraṇassa. kudassu nāma imassa dukkhassa nissaraṇaṁ paññāyissati jarāmaraṇassā''ti.
atha kho bhikkhave vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati jarāmaraṇaṁ hoti? kimpaccayā jarāmaraṇa''nti? atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''jātiyā kho sati jarāmaraṇaṁ hoti, jātipaccayā jarāmaraṇa''nti.
atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa etadahosi: 'kimhi nu kho sati jāti hoti? kimpaccayā jātī''ti? atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''bhave kho sati jāti hoti, bhavapaccayā jātī''ti.
atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati bhavo hoti? kimpaccayā bhavo''ti? atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''upādāne kho sati bhavo hoti, upādānapaccayā bhavo''ti.
atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati upādānaṁ hoti? kimpaccayā upādāna''nti. atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''taṇhāya kho sati upādānaṁ hoti. taṇhāpaccayā upādāna''nti.
atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati taṇhā hoti? kimpaccayā taṇhā''ti. atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''vedanāya kho sati taṇhā hoti. vedanāpaccayā taṇhā''ti.
atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati vedanā hoti? kimpaccayā vedanā''ti. atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''phasso kho sati vedanā hoti. phassapaccayā vedanā''ti.
atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati phasso hoti: kimpaccayā phasso''ti. atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saḷāyatane kho sati phasso hoti. saḷāyatanapaccayā phasso''ti.
atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati saḷāyatanaṁ hoti? kimpaccayā saḷāyatana''nti. atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''nāmarūpe kho sati saḷāyatanaṁ hoti. nāmarūpapaccayā saḷāyatana''nti.
atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati nāmarūpaṁ hoti? kimpaccayā nāmarūpa''nti. atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''viññāṇe kho sati nāmarūpaṁ hoti. viññāṇapaccayā nāmarūpa''nti.
atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati viññāṇaṁ hoti? kimpaccayā viññāṇa''nti. atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saṅkhāresu kho sati viññāṇaṁ hoti. saṅkhārapaccayā viññāṇa''nti.
atha kho bhikkhave vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati saṅkhārā honti. kimpaccayā saṅkhārāti? atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''avijjāya kho sati saṅkhārā honti. avijjāpaccayā saṅkhārā''ti.
iti hidaṁ avijjāpaccayā saṅkhārā. saṅkhārapaccayā viññāṇaṁ. viññāṇapaccayā nāmarūpaṁ. nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṁ. saḷāyatanapaccayā phasso. phassapaccayā vedanā. vedanāpaccayā taṇhā. taṇhāpaccayā upādānaṁ. upādānapaccayā bhavo. bhavapaccayā jāti. jātipaccayā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā sambhavanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. ''samudayo samudayo''ti kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṁ udapādi. √āṇaṁ udapādi. paññā udapādi. vijjā udapādi. āloko udapādi.
atha kho bhikkhave, vessabhūssa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati jarāmaraṇaṁ na hoti? kissa nirodhā jarāmaraṇanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''jātiyā kho asati jarāmaraṇaṁ na hoti. jātinirodhā jarāmaraṇanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati jāti na hoti? kissa nirodhā jātinirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''bhave kho asati jāti na hoti. bhavanirodhā jātinirodho''ti.
atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati bhavo na hoti? kissa nirodhā bhavanirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''upādāne kho asati bhavo na hoti. upādānanirodhā bhavanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati upādānaṁ na hoti? kissa nirodhā upādānanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''taṇhāya kho asati upādānaṁ na hoti. taṇhānirodhā upādānanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati taṇhā na hoti? kissa nirodhā taṇhānirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''vedanāya kho asati taṇhā na hoti. vedanānirodhā taṇhānirodho''ti.
atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati vedanā na hoti? kissa nirodhā vedanānirodho?''ti. atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''phasse kho asati vedanā na hoti. phassanirodhā vedanānirodho''ti.
atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati phasso na hoti? kissa nirodhā phassanirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saḷāyatane kho asati phasso na hoti. saḷāyatananirodhā phassanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati saḷāyatanaṁ na hoti? kissa nirodhā saḷāyatananirodho?''ti. atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''nāmarūpe kho asati saḷāyatanaṁ na hoti. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho''ti.
atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati nāmarūpaṁ na hoti? kissa nirodhā nāmarūpanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''viññāṇe kho asati nāmarūpaṁ na hoti. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati viññāṇaṁ na hoti? kissa nirodhā viññāṇanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saṅkhāresu kho asati viññāṇaṁ na hoti. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati saṅkhārā na honti? kissa nirodhā saṅkhāranirodho?''ti. atha kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''avijjāya kho asati saṅkhārā na honti. avijjānirodhā saṅkhāranirodho''ti.
iti hidaṁ avijjānirodhā saṅkhāranirodho. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho. saḷāyatananirodhā phassanirodho. phassanirodhā vedanānirodho. vedanānirodhā taṇhānirodho. taṇhānirodhā upādānanirodho. upādānanirodhā bhavanirodho. bhavanirodhā jātinirodho. jātinirodhā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.
''nirodho nirodho''ti kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṁ udapādi. √āṇaṁ udapādi. paññā udapādi. vijjā udapādi. āloko udapādī'ti.
)
[bjt page 016] [\x 16/]
1. 1. 7
kakusandhasuttaṁ
. 87. kakusandhassa bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi: ''kicchaṁ vatāyaṁ loko āpanno jāyati ca jīyati ca mīyati ca cavati ca uppajjati ca. atha ca panimassa dukkhassa nissaraṇaṁ nappajānāti jarāmaraṇassa. kudassu nāma imassa dukkhassa nissaraṇaṁ paññāyissati jarāmaraṇassā''ti.
atha kho bhikkhave kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati jarāmaraṇaṁ hoti? kimpaccayā jarāmaraṇa''nti? atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''jātiyā kho sati jarāmaraṇaṁ hoti, jātipaccayā jarāmaraṇa''nti.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: 'kimhi nu kho sati jāti hoti? kimpaccayā jātī''ti? atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''bhave kho sati jāti hoti, bhavapaccayā jātī''ti.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati bhavo hoti? kimpaccayā bhavo''ti? atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''upādāne kho sati bhavo hoti, upādānapaccayā bhavo''ti.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati upādānaṁ hoti? kimpaccayā upādāna''nti. atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''taṇhāya kho sati upādānaṁ hoti. taṇhāpaccayā upādāna''nti.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati taṇhā hoti? kimpaccayā taṇhā''ti. atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''vedanāya kho sati taṇhā hoti. vedanāpaccayā taṇhā''ti.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati vedanā hoti? kimpaccayā vedanā''ti. atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''phasso kho sati vedanā hoti. phassapaccayā vedanā''ti.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati phasso hoti: kimpaccayā phasso''ti. atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saḷāyatane kho sati phasso hoti. saḷāyatanapaccayā phasso''ti.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati saḷāyatanaṁ hoti? kimpaccayā saḷāyatana''nti. atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''nāmarūpe kho sati saḷāyatanaṁ hoti. nāmarūpapaccayā saḷāyatana''nti.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati nāmarūpaṁ hoti? kimpaccayā nāmarūpa''nti. atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''viññāṇe kho sati nāmarūpaṁ hoti. viññāṇapaccayā nāmarūpa''nti.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati viññāṇaṁ hoti? kimpaccayā viññāṇa''nti. atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saṅkhāresu kho sati viññāṇaṁ hoti. saṅkhārapaccayā viññāṇa''nti.
atha kho bhikkhave kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati saṅkhārā honti. kimpaccayā saṅkhārāti? atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''avijjāya kho sati saṅkhārā honti. avijjāpaccayā saṅkhārā''ti.
iti hidaṁ avijjāpaccayā saṅkhārā. saṅkhārapaccayā viññāṇaṁ. viññāṇapaccayā nāmarūpaṁ. nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṁ. saḷāyatanapaccayā phasso. phassapaccayā vedanā. vedanāpaccayā taṇhā. taṇhāpaccayā upādānaṁ. upādānapaccayā bhavo. bhavapaccayā jāti. jātipaccayā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā sambhavanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. ''samudayo samudayo''ti kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṁ udapādi. √āṇaṁ udapādi. paññā udapādi. vijjā udapādi. āloko udapādi.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati jarāmaraṇaṁ na hoti? kissa nirodhā jarāmaraṇanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''jātiyā kho asati jarāmaraṇaṁ na hoti. jātinirodhā jarāmaraṇanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati jāti na hoti? kissa nirodhā jātinirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''bhave kho asati jāti na hoti. bhavanirodhā jātinirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati bhavo na hoti? kissa nirodhā bhavanirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''upādāne kho asati bhavo na hoti. upādānanirodhā bhavanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati upādānaṁ na hoti? kissa nirodhā upādānanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''taṇhāya kho asati upādānaṁ na hoti. taṇhānirodhā upādānanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati taṇhā na hoti? kissa nirodhā taṇhānirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''vedanāya kho asati taṇhā na hoti. vedanānirodhā taṇhānirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati vedanā na hoti? kissa nirodhā vedanānirodho?''ti. atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''phasse kho asati vedanā na hoti. phassanirodhā vedanānirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati phasso na hoti? kissa nirodhā phassanirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saḷāyatane kho asati phasso na hoti. saḷāyatananirodhā phassanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati saḷāyatanaṁ na hoti? kissa nirodhā saḷāyatananirodho?''ti. atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''nāmarūpe kho asati saḷāyatanaṁ na hoti. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati nāmarūpaṁ na hoti? kissa nirodhā nāmarūpanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''viññāṇe kho asati nāmarūpaṁ na hoti. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati viññāṇaṁ na hoti? kissa nirodhā viññāṇanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saṅkhāresu kho asati viññāṇaṁ na hoti. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati saṅkhārā na honti? kissa nirodhā saṅkhāranirodho?''ti. atha kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''avijjāya kho asati saṅkhārā na honti. avijjānirodhā saṅkhāranirodho''ti.
iti hidaṁ avijjānirodhā saṅkhāranirodho. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho. saḷāyatananirodhā phassanirodho. phassanirodhā vedanānirodho. vedanānirodhā taṇhānirodho. taṇhānirodhā upādānanirodho. upādānanirodhā bhavanirodho. bhavanirodhā jātinirodho. jātinirodhā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.
''nirodho nirodho''ti kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṁ udapādi. √āṇaṁ udapādi. paññā udapādi. vijjā udapādi. āloko udapādī'ti.
1. 1. 8
konāgamanasuttaṁ
8. konāgamanassa bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi: ''kicchaṁ vatāyaṁ loko āpanno jāyati ca jīyati ca mīyati ca cavati ca uppajjati ca. atha ca panimassa dukkhassa nissaraṇaṁ nappajānāti jarāmaraṇassa. kudassu nāma imassa dukkhassa nissaraṇaṁ paññāyissati jarāmaraṇassā''ti.
atha kho bhikkhave konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nukho sati jarāmaraṇaṁ hoti? kimpaccayā jarāmaraṇa''nti? atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''jātiyā kho sati jarāmaraṇaṁ hoti, jātipaccayā jarāmaraṇa''nti.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: 'kimhi nu kho sati jāti hoti? kimpaccayā jātī''ti? atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''bhave kho sati jāti hoti, bhavapaccayā jātī''ti.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati bhavo hoti? kimpaccayā bhavo''ti? atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''upādāne kho sati bhavo hoti, upādānapaccayā bhavo''ti.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati upādānaṁ hoti? kimpaccayā upādāna''nti. atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''taṇhāya kho sati upādānaṁ hoti. taṇhāpaccayā upādāna''nti.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati taṇhā hoti? kimpaccayā taṇhā''ti. atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''vedanāya kho sati taṇhā hoti. vedanāpaccayā taṇhā''ti.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati vedanā hoti? kimpaccayā vedanā''ti. atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''phasso kho sati vedakā hoti. phassapaccayā vedanā''ti.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati phasso hoti: kimpaccayā phasso''ti. atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saḷāyatane kho sati phasso hoti. saḷāyatanapaccayā phasso''ti.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati saḷāyatanaṁ hoti? kimpaccayā saḷāyatana''nti. atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''nāmarūpe kho sati saḷāyatanaṁ hoti. nāmarūpapaccayā saḷāyatana''nti.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati nāmarūpaṁ hoti? kimpaccayā nāmarūpa''nti. atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''viññāṇe kho sati nāmarūpaṁ hoti. viññāṇapaccayā nāmarūpa''nti.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati viññāṇaṁ hoti? kimpaccayā viññāṇa''nti. atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saṅkhāresu kho sati viññāṇaṁ hoti. saṅkhārapaccayā viññāṇa''nti.
atha kho bhikkhave konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati saṅkhārā honti. kimpaccayā saṅkhārāti? atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''avijjāya kho sati saṅkhārā honti. avijjāpaccayā saṅkhārā''ti.
iti hidaṁ avijjāpaccayā saṅkhārā. saṅkhārapaccayā viññāṇaṁ. viññāṇapaccayā nāmarūpaṁ. nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṁ. saḷāyatanapaccayā phasso. phassapaccayā vedanā. vedanāpaccayā taṇhā. taṇhāpaccayā upādānaṁ. upādānapaccayā bhavo. bhavapaccayā jāti. jātipaccayā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā sambhavanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. ''samudayo samudayo''ti kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṁ udapādi. √āṇaṁ udapādi. paññā udapādi. vijjā udapādi. āloko udapādi.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati jarāmaraṇaṁ na hoti? kissa nirodhā jarāmaraṇanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''jātiyā kho asati jarāmaraṇaṁ na hoti. jātinirodhā jarāmaraṇanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati jāti na hoti? kissa nirodhā jātinirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''bhave kho asati jāti na hoti. bhavanirodhā jātinirodho''ti.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati bhavo na hoti? kissa nirodhā bhavanirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''upādāne kho asati bhavo na hoti. upādānanirodhā bhavanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati upādānaṁ na hoti? kissa nirodhā upādānanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''taṇhāya kho asati upādānaṁ na hoti. taṇhānirodhā upādānanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati taṇhā na hoti? kissa nirodhā taṇhānirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''vedanāya kho asati taṇhā na hoti. vedanānirodhā taṇhānirodho''ti.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati vedanā na hoti? kissa nirodhā vedanānirodho?''ti. atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''phasse kho asati vedanā na hoti. phassanirodhā vedanānirodho''ti.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati phasso na hoti? kissa nirodhā phassanirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saḷāyatane kho asati phasso na hoti. saḷāyatananirodhā phassanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati saḷāyatanaṁ na hoti? kissa nirodhā saḷāyatananirodho?''ti. atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo:
''nāmarūpe kho asati saḷāyatanaṁ na hoti. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho''ti.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati nāmarūpaṁ na hoti? kissa nirodhā nāmarūpanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''viññāṇe kho asati nāmarūpaṁ na hoti. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati viññāṇaṁ na hoti? kissa nirodhā viññāṇanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saṅkhāresu kho asati viññāṇaṁ na hoti. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati saṅkhārā na honti? kissa nirodhā saṅkhāranirodho?''ti. atha kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''avijjāya kho asati saṅkhārā na honti. avijjānirodhā saṅkhāranirodho''ti.
iti hidaṁ avijjānirodhā saṅkhāranirodho. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho. saḷāyatananirodhā phassanirodho. phassanirodhā vedanānirodho. vedanānirodhā taṇhānirodho. taṇhānirodhā upādānanirodho. upādānanirodhā bhavanirodho. bhavanirodhā jātinirodho. jātinirodhā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.
''nirodho, nirodho''ti kho bhikkhave, konāgamanassa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṁ udapādi. √āṇaṁ udapādi. paññā udapādi. vijjā udapādi. āloko udapādī'ti.
1. 1. 9
kassapasuttaṁ
9. kassapassa bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi: ''kicchaṁ vatāyaṁ loko āpanno jāyati ca jīyati ca mīyati ca cavati ca uppajjati ca. atha ca panimassa dukkhassa nissaraṇaṁ nappajānāti jarāmaraṇassa. kudassu nāma imassa dukkhassa nissaraṇaṁ paññāyissati jarāmaraṇassā''ti.
atha kho bhikkhave kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nukho sati jarāmaraṇaṁ hoti? kimpaccayā jarāmaraṇa''nti? atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''jātiyā kho sati jarāmaraṇaṁ hoti, jātipaccayā jarāmaraṇa''nti.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: 'kimhi nu kho sati jāti hoti? kimpaccayā jātī''ti? atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''bhave kho sati jāti hoti, bhavapaccayā jātī''ti.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati bhavo hoti? kimpaccayā bhavo''ti? atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''upādāne kho sati bhavo hoti, upādānapaccayā bhavo''ti.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati upādānaṁ hoti? kimpaccayā upādāna''nti. atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''taṇhāya kho sati upādānaṁ hoti. taṇhāpaccayā upādāna''nti.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati taṇhā hoti? kimpaccayā taṇhā''ti. atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''vedanāya kho sati taṇhā hoti. vedanāpaccayā taṇhā''ti.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati vedanā hoti? kimpaccayā vedanā''ti. atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''phasso kho sati vedanā hoti. phassapaccayā vedanā''ti.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati phasso hoti: kimpaccayā phasso''ti. atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saḷāyatane kho sati phasso hoti. saḷāyatanapaccayā phasso''ti.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati saḷāyatanaṁ hoti? kimpaccayā saḷāyatana''nti. atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''nāmarūpe kho sati saḷāyatanaṁ hoti. nāmarūpapaccayā saḷāyatana''nti.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati nāmarūpaṁ hoti? kimpaccayā nāmarūpa''nti. atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''viññāṇe kho sati nāmarūpaṁ hoti. viññāṇapaccayā nāmarūpa''nti.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nukho sati viññāṇaṁ hoti? kimpaccayā viññāṇa''nti. atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saṅkhāresu kho sati viññāṇaṁ hoti. saṅkhārapaccayā viññāṇa''nti.
atha kho bhikkhave kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho sati saṅkhārā honti. kimpaccayā saṅkhārāti? atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''avijjāya kho sati saṅkhārā honti. avijjāpaccayā saṅkhārā''ti.
iti hidaṁ avijjāpaccayā saṅkhārā. saṅkhārapaccayā viññāṇaṁ. viññāṇapaccayā nāmarūpaṁ. nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṁ. saḷāyatanapaccayā phasso. phassapaccayā vedanā. vedanāpaccayā taṇhā. taṇhāpaccayā upādānaṁ. upādānapaccayā bhavo. bhavapaccayā jāti. jātipaccayā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā sambhavanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. ''samudayo samudayo''ti kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṁ udapādi. √āṇaṁ udapādi. paññā udapādi. vijjā udapādi. āloko udapādi.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati jarāmaraṇaṁ na hoti? kissa nirodhā jarāmaraṇanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''jātiyā kho asati jarāmaraṇaṁ na hoti. jātinirodhā jarāmaraṇanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati jāti na hoti? kissa nirodhā jātinirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''bhave kho asati jāti na hoti. bhavanirodhā jātinirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati bhavo na hoti? kissa nirodhā bhavanirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''upādāne kho asati bhavo na hoti. upādānanirodhā bhavanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati upādānaṁ na hoti? kissa nirodhā upādānanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''taṇhāya kho asati upādānaṁ na hoti. taṇhānirodhā upādānanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati taṇhā na hoti? kissa nirodhā taṇhānirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''vedanāya kho asati taṇhā na hoti. vedanānirodhā taṇhānirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati vedanā na hoti? kissa nirodhā vedanānirodho?''ti. atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''phasse kho asati vedanā na hoti. phassanirodhā vedanānirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati phasso na hoti? kissa nirodhā phassanirodho?''ti. atha kho bhikkhave,
kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saḷāyatane kho asati phasso na hoti. saḷāyatananirodhā phassanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati saḷāyatanaṁ na hoti? kissa nirodhā saḷāyatananirodho?''ti. atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo:
''nāmarūpe kho asati saḷāyatanaṁ na hoti. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati nāmarūpaṁ na hoti? kissa nirodhā nāmarūpanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''viññāṇe kho asati nāmarūpaṁ na hoti. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati viññāṇaṁ na hoti? kissa nirodhā viññāṇanirodho?''ti. atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saṅkhāresu kho asati viññāṇaṁ na hoti. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho''ti.
atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa etadahosi: ''kimhi nu kho asati saṅkhārā na honti? kissa nirodhā saṅkhāranirodho?''ti. atha kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''avijjāya kho asati saṅkhārā na honti. avijjānirodhā saṅkhāranirodho''ti.
iti hidaṁ avijjānirodhā saṅkhāranirodho. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho. saḷāyatananirodhā phassanirodho. phassanirodhā vedanānirodho. vedanānirodhā taṇhānirodho. taṇhānirodhā upādānanirodho. upādānanirodhā bhavanirodho. bhavanirodhā jātinirodho. jātinirodhā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.
''nirodho, nirodho''ti kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṁ udapādi. √āṇaṁ udapādi. paññā udapādi. vijjā udapādi. āloko udapādī'ti.
(peyyālamukhena niddiṭṭhāni (5-9) imāni suttantāni vipassisuttāgatapāḷinayeneva vitthārato daṭṭhabbāni. )
1. 1. 10
gotamasuttaṁ
10. [pts page 010] [\q 10/] pubbeva me bhikkhave, sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi: ''kicchaṁ vatāyaṁ loko āpanno. jāyatī ca, jīyatī ca, mīyatī ca, cavati ca, uppajjati2 ca. atha ca panimassa dukkhassa nissaraṇaṁ nappajānāti jarāmaraṇassa. kudassu3 nāma imassa dukkhassa nissaraṇaṁ paññāyissati jarāmaraṇassā''ti.
tassa mayhaṁ bhikkhave etadahosi: ''kimhi nu kho sati jarāmaraṇaṁ hoti? kimpaccayā jarāmaraṇa''nti.4 tassa mayhaṁ bhikkhave, yonisomanasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''jātiyā kho sati jarāmaraṇaṁ hoti. jātipaccayā jarāmaraṇa''nti.
tassa mayhaṁ bhikkhave etadahosi: ''kimhi nu kho sati jāti hoti? kimpaccayā jātī''ti? tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāyā abhisamayo: ''bhave kho sati jāti hoti, bhavapaccayā jātī''ti.
tassa mayhaṁ bhikkhave, etadahosi: ''timhi nu kho sati bhavo hoti? kimpaccayā bhavo''ti? tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''upādāne kho sati bhavo hoti, upādānapaccayā bhavo''ti.
tassa mayhaṁ bhikkhave, etadahosi: 'kimhi nu kho sati upādānaṁ hoti? kimpaccayā upādāna''nti. tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''taṇhāya kho sati upādānaṁ hoti. taṇhāpaccayā upādāna''nti.
tassa mayhaṁ bhikkhave, etadahosi: ''kimhi nu kho sati taṇhā hoti? kimpaccayā taṇhā''ti. tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''vedanāya kho sati taṇhā hoti. vedanāpaccayā taṇhā''ti.
tassa mayhaṁ bhikkhave, etadahosi: ''kimhi nu kho sati vedanā hoti? kimpaccayā vedanā''ti. tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''phasse kho sati vedanā hoti. phassapaccayā vedanā''ti.
tassa mayhaṁ bhikkhave, etadahosi: ''kimhi nu kho sati phasso hoti? kimpaccayā phasso''ti. tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saḷāyatane kho sati phasso hoti. saḷāyatanapaccayā phasso''ti.
tassa mayhaṁ bhikkhave, etadahosi: ''kimhi nu kho sati saḷāyatanaṁ hoti? kimpaccayā saḷāyatana''nti. tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''nāmarūpe kho sati saḷāyatanaṁ hoti. nāmarūpapaccayā saḷāyatana''nti.
tassa mayhaṁ bhikkhave etadahosi: ''kimhi nu kho sati nāmarūpaṁ hoti? kimpaccayā nāmarūpa''nti. tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''viññāṇe kho sati nāmarūpaṁ hoti. viññāṇapaccayā nāmarūpa''nti.
tassa mayhaṁ bhikkhave etadahosi: ''kimhi nu kho sati viññāṇaṁ hoti? kimpaccayā viññāṇa''nti. tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saṅkhāresu kho sati viññāṇaṁ hoti. saṅkhārapaccayā viññāṇa''nti.
tassa mayhaṁ bhikkhave etadahosi: ''kimhi nu kho sati saṅkhārā honti. kimpaccayā saṅkhārāti? tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''avijjāya kho sati saṅkhārā honti. avijjāpaccayā saṅkhārā''ti.
iti hidaṁ5 avijjāpaccayā saṅkhārā. saṅkhārapaccayā viññāṇaṁ. viññāṇapaccayā nāmarūpaṁ. nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṁ. saḷāyatanapaccayā phasso. phassapaccayā vedanā. vedanāpaccayā taṇhā. taṇhāpaccayā upādānaṁ. upādānapaccayā bhavo. bhavapaccayā jāti. jātipaccayā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā sambhavanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
''samudayo samudayo''ti kho me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṁ udapādi. √āṇaṁ udapādi. paññā udapādi. vijjā udapādi. āloko udapādi.
--------------
1. koṇāgamanassa sī. mu. machasaṁ ''konakamuni - kanakamuni'' - bauddhasaṁskṛta. 2. upapajjati 3. kudāssu - machasaṁ, sī. mu. 4. jarāmaraṇaṁ - sīmu. 5. itihidaṁ bhikkhave - sīmu, sī. 1, 2.
[bjt page 018] [\x 18/]
tassa mayhaṁ bhikkhave, etadahosi: ''kimhi nu kho asati jarāmaraṇaṁ na hoti? kissa nirodhā jarāmaraṇanirodho?''ti. tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''jātiyā kho asati jarāmaraṇaṁ na hoti. jarāmaraṇanirodho''ti.
tassa mayhaṁ bhikkhave, etadahosi: ''kimhi nu [pts page 011] [\q 11/] kho asati jāti na hoti? kissa nirodhā jātinirodho?''ti. tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''bhave kho asati jāti na hoti. bhavanirodhā jātinirodho''ti.
tassa mayhaṁ bhikkhave etadahosi: ''kimhi nu kho asati bhavo na hoti? kissa nirodhā bhavanirodho?''ti. tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''upādāne kho asati bhavo na hoti. upādānanirodhā bhavanirodho''ti.
tassa mayhaṁ bhikkhave etadahosi: ''kimhi nu kho asati upādānaṁ na hoti? kissa nirodhā upādānanirodho?''ti. tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''taṇhāya kho asati upādānaṁ na hoti. taṇhānirodhā upādānanirodho''ti.
tassa mayhaṁ bhikkhave etadahosi: ''kimhi nu kho asati taṇhā na hoti? kissa nirodhā taṇhānirodho?''ti. tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''vedanāya kho asati taṇhā na hoti. vedanānirodhā taṇhānirodho''ti.
tassa mayhaṁ bhikkhave etadahosi: ''kimhi nu kho asati vedanā na hoti? kissa nirodhā vedanānirodho?''ti. tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''phasse kho asati vedanā na hoti. phassanirodhā vedanānirodho''ti.
tassa mayhaṁ bhikkhave etadahosi: ''kimhi nu kho asati phasso na hoti? kissa nirodhā phassanirodho?ti. tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saḷāyatane kho asati phasso na hoti. saḷāyatananirodhā phassanirodho''ti.
tassa mayhaṁ bhikkhave, etadahosi: ''kimhi nu kho asati saḷāyatanaṁ na hoti. kissa nirodhā saḷāyatananirodho''ti. tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''nāmarūpe kho asati saḷāyatanaṁ na hoti. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho''ti.
tassa mayhaṁ bhikkhave, etadahosi: ''kimhi nu kho asati nāmarūpaṁ na hoti. kissa nirodhā nāmarūpanirodho''ti. tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''viññāṇe kho asati nāmarūpaṁ na hoti. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho''ti.
tassa mayhaṁ bhikkhave, etadahosi: ''kimhi nu kho asati viññāṇaṁ na hoti. kissa nirodhā viññāṇanirodho?''ti. tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''saṅkhāresu kho asati viññāṇaṁ na hoti. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho''ti.
tassa mayhaṁ bhikkhave etadahosi: ''kimhi nu kho asati saṅkhārā na honti. kissa nirodhā saṅkhāranirodho?''ti. tassa mayhaṁ bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo: ''avijjāya kho asati saṅkhārā na honti. avijjānirodhā saṅkhāranirodho''ti.
iti hidaṁ avijjānirodhā saṅkhāranirodho. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho. saḷāyatananirodhā phassanirodho. phassanirodhā vedanānirodho. vedanānirodhā taṇhānirodho. taṇhānirodhā upādānanirodho. upādānanirodhā bhavanirodho. bhavanirodhā jātinirodho. jātinirodhā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.
''nirodho, nirodho''ti kho me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṁ udapādi. √āṇaṁ udapādi. paññā udapādā. vijjā udapādi. āloko udapādī'ti.
buddhavaggo paṭhamo.
tassuddānaṁ1:
desanā vibhaṅga paṭipadā ca2
vipassī sikhī ca vessabhū,
kakusandho3 konāgamano ca4 kassapo
(mahāyaso sakyamunī ca) gotamoti5
---------------
1. tassa uddānaṁ bhavatī -syā. 2. vibhaṅgaṁ paṭipadaṁ -syā. 3. kakusandho ca -sīmu. 4. konāgamano - machasaṁ. 5. mahāsakyamunī ca gotamoti - machasaṁ, syā.
[bjt page 020] [\x 20/]
2. āhāravaggo
1. 2. 1.
āhārasuttaṁ
11. sāvatthiyaṁ-
cattārome bhikkhave, āhārā bhūtānaṁ vā sattānaṁ ṭhitiyā sambhavesīnaṁ vā anuggahāya. katame cattāro? kabaliṅkāro1 āhāro oḷāriko vā sukhumo vā, phasso dutiyo, manosañcetanā tatiyā, viññāṇaṁ catutthaṁ. ime kho bhikkhave, cattāro āhārā bhūtānaṁ vā sattānaṁ ṭhitiyā sambhavesīnaṁ vā anuggahāya.
ime kho bhikkhave,2 cattāro āhārā kinnidānā? kiṁsamudayā? [pts page 012] [\q 12/] kiñjātikā? kimpabhavā? ime cattāro āhārā taṇhānidānā, taṇhāsamudayā, taṇhājātikā, taṇhāpabhavā3
taṇhā cāyaṁ bhikkhave, kinnidānā? kiṁsamudayā? kiñjātikā? kimpabhavā? taṇhā vedanānidānā, vedanāsamudayā, vedanājātikā, vedanāpabhavā.
vedanā cāyaṁ bhikkhave, kinnidāno? kiṁsamudayā? kiñjātikā? kimpabhavā? vedanā phassanidānā, phassasamudayā, phassajātikā, phassappabhavā.
phasso cāyaṁ bhikkhave, kinnidāno? kiṁsamudayo? kiñjātiko? kimpabhavo? phasso saḷāyatananidāno, saḷāyatanasamudayo, saḷāyatanajātiko, saḷāyatanappabhavo.
saḷāyatanañcidaṁ bhikkhave, kinnidānaṁ? kiṁsamudayaṁ? kiñjātikaṁ? kimpabhavaṁ? saḷāyatanaṁ nāmarūpanidānaṁ, nāmarūpasamudayaṁ, nāmarūpajātikaṁ, nāmarūpappabhavaṁ.
nāmarūpañcidaṁ bhikkhave, kinnidānaṁ? kiṁsamudayaṁ? kiñjātikaṁ? kimpabhavaṁ? nāmarūpaṁ viññāṇanidānaṁ, viññāṇasamudayaṁ, viññāṇajātikaṁ, viññāṇappabhavaṁ.
-------------
1. kabalīkāro - machasaṁ, syā. 2. ime bhikkhave - machasaṁ. ime ca bhikkhave - syā. ime - sīmu. 3. taṇhāppabhavā - sīmu.
[bjt page 022] [\x 22/]
viññāṇañcidaṁ bhikkhave, kinnidānaṁ? kiṁsamudayaṁ? kiñjātikaṁ? kimpabhavaṁ? viññāṇaṁ saṅkhāranidānaṁ, saṅkhārasamudayaṁ, saṅkhārajātikaṁ, saṅkhārappabhavaṁ.
saṅkhārā cime bhikkhave, kinnidānā? kiṁsamudayā? kiñjātikā? kimpabhavā? saṅkhārā avijjānidānā, avijjāsamudayā, avijjājātikā, avijjāpabhavā.
iti kho bhikkhave avijjāpaccayā saṅkhārā. saṅkhārapaccayā viññāṇaṁ. viññāṇapaccayā nāmarūpaṁ. nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṁ. saḷāyatanapaccayā phasso. phassapaccayā vedanā. vedanāpaccayā taṇhā. taṇhāpaccayā upādānaṁ. upādānapaccayā bhavo. bhavapaccayā jāti. jātipaccayā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
avijjāyatveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho. saḷāyatananirodhā phassanirodho. phassanirodhā vedanānirodho. vedanānirodhā taṇhānirodho. taṇhānirodhā upādānanirodho. upādānanirodhā bhavanirodho. bhavanirodhā jātinirodho. jātinirodhā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī'ti.
1. 2. 2.
moḷiyaphagguna1suttaṁ
12. sāvatthiyaṁ-
[pts page 013] [\q 13/] cattāro'me bhikkhave, āhārā bhūtānaṁ vā sattānaṁ ṭhitiyā, sambhavesīnaṁ vā anuggahāya. katame cattāro? kabaliṅkāro āhāro oḷāriko vā sukhumo vā, phasso dutiyo, manosañcetanā tatiyā, viññāṇaṁ catutthaṁ. ime kho bhikkhave, cattāro āhārā bhūtānaṁ vā sattānaṁ ṭhitiyā, sambhavesīnaṁ vā anuggahāyāti.
evaṁ vutte āyasmā moḷiyaphagguno bhagavantaṁ etadavoca: ko nu kho bhante viññāṇahāraṁ āhāretī'ti? no kallo pañhoti bhagavā avoca: āhāretī'ti ahaṁ na vadāmi. āhāretī'ti cāhaṁ vadeyya, tatrassa kallo pañho 'ko nu kho bhante, āhāretī'ti. evañcāhaṁ na vadāmi. evaṁ maṁ avadantaṁ yo evaṁ puccheyya: 'kissa nu kho bhante viññāṇāhāro'ti, esa kallo pañho. tatra kallaṁ veyyākaraṇaṁ, viññāṇāhāro āyatiṁ punabbhavābhinibbattiyā paccayo. tasmiṁ bhūte sati saḷāyatanaṁ, saḷāyatanapaccayā phassoti.
ko nu kho bhante, phusatī'ti. no kallo pañho'ti bhagavā avoca. phusatī'ti ahaṁ na vadāmi. phusatī'ti cāhaṁ vadeyyaṁ, tatrassa kallo pañho 'ko nu kho bhante, phusatī'ti. evaṁ cāhaṁ na vadāmi. evaṁ maṁ avadantaṁ yo evaṁ puccheyya 'kimpaccayā nu kho bhante, phasso'ti. esa kallo pañho. tatra kallaṁ veyyākaraṇaṁ 'saḷāyatanapaccayā phasso. phassapaccayā vedanā'ti.
----------------
1. moliyaphagguna - syā. moḷiyaphagguṇa - sīmu.
[bjt page 024] [\x 24/]
ko nu kho bhante, vediyatī'ti1. no kallo pañho'ti bhagavā avoca. vediyatī'ti ahaṁ na vadāmi. vediyatī'ti cāhaṁ vadeyyaṁ, tatrassa kallo pañho ''ko nu kho bhante, vediyatī''ti evaṁ cāhaṁ na vadāmi. evaṁ maṁ avadantaṁ yo evaṁ puccheyya 'kimpaccayā nu kho bhante vedanā'ti, esa kallo pañho. tatra kallaṁ veyyākaraṇaṁ ''phassapaccayā vedanā. vedanāpaccayā taṇhā''ti.
ko nu kho bhante, taṇhīyatī'ti2. no kallo pañho'ti bhagavā avoca. taṇhīyatī'ti ahaṁ na vadāmi. [pts page 014] [\q 14/] taṇhīyatī'ti cāhaṁ vadeyyaṁ, tatrassa kallo pañho ''ko nu kho bhante, taṇhīyatī''ti. evaṁ cāhaṁ na vadāmi. evaṁ maṁ avadantaṁ yo evaṁ puccheyya ''kimpaccayā nu kho bhante, taṇhā''ti, esa kallo pañho. tatra kallaṁ veyyākaraṇaṁ ''vedanāpaccayā taṇhā. taṇhāpaccayā upādāna''nti.
ko nu kho bhante, upādiyatī'ti. no kallo pañho'ti bhagavā avoca. upādiyatī'ti ahaṁ na vadāmi. upādiyatī'ti cāhaṁ vadeyyaṁ, tatrassa kallo pañho ''konu kho bhante, upādiyatī''ti. evaṁ cāhaṁ na vadāmi. evaṁ maṁ avadantaṁ yo evaṁ puccheyya ''kimpaccayā nu kho bhante, upādāna''nti. esa kallo pañho. tatra kallaṁ veyyākaraṇaṁ ''taṇhāpaccayā upādānaṁ. upādānapaccayā bhavo. bhavapaccayā jāti. jātipaccayā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā sambhavanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. ''
channaṁ tveva phagguna, phassāyatanānaṁ asesavirāganirodhā phassanirodho. phassanirodhā vedanānirodho. vedanānirodhā taṇhānirodho. taṇhānirodhā upādānanirodho. upādānanirodhā bhavanirodho. bhavanirodhā jātinirodho. jātinirodhā jarāmaraṇaṁ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotīti.
1. 2. 3
samaṇabrāhmaṇasuttaṁ
13. sāvatthiyaṁ-
ye hi keci bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā jarāmaraṇaṁ nappajānanti, jarāmaraṇasamudayaṁ nappajānanti, jarāmaraṇanirodhaṁ nappajānanti. jarāmaraṇanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. jātiṁ nappajānanti, jātisamudayaṁ nappajānanti, jātinirodhaṁ nappajānanti, jātinirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. bhavaṁ nappajānanti, bhavasamudayaṁ nappajānanti, bhavanirodhaṁ nappajānanti, bhavanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. upādānaṁ nappajānanti, upādānasamudayaṁ nappajānanti, upādānanirodhaṁ nappajānanti, upādānanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. taṇhaṁ nappajānanti, taṇhāsamudayaṁ nappajānanti, taṇhānirodhaṁ nappajānanti, taṇhānirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. vedanaṁ nappajānanti, vedanāsamudayaṁ nappajānanti, vedanānirodhaṁ nappajānanti, vedanānirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. phassaṁ nappajānanti, phassasamudayaṁ nappajānanti, phassanirodhaṁ nappajānanti, phassanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. saḷāyatanaṁ nappajānanti, saḷāyatanasamudayaṁ nappajānanti, saḷāyatananirodhaṁ nappajānanti, saḷāyatananirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. nāmarūpaṁ nappajānanti, nāmarūpasamudayaṁ nappajānanti, nāmarūpanirodhaṁ nappajānanti, nāmarūpanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. viññāṇaṁ nappajānanti, viññāṇasamudayaṁ nappajānanti, viññāṇanirodhaṁ nappajānanti, viññāṇanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. saṅkhāre nappajānanti, saṅkhārasamudayaṁ nappajānanti, saṅkhāranirodhaṁ nappajānanti, saṅkhāranirodhagāminiṁ paṭipadaṁ3 nappajānanti. [pts page 015] [\q 15/] na me te bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu vā samaṇasammatā. brāhmaṇesu vā brāhmaṇasammatā. na ca pana te āyasmanto sāmaññatthaṁ vā brahmaññatthaṁ vā diṭṭheva dhamme sayaṁ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti.
----------------
1. vedayatīti - katthaci. 2. tasati - machasaṁ. 3. gāminīpaṭipadaṁ - syā.
[bjt page 026] [\x 26/]
ye ca kho keci bhikkhave, samaṇā vā brahmaṇā vā jarāmaraṇaṁ pajānanti, jarāmaraṇasamudayaṁ pajānanti. jarāmaraṇanirodhaṁ pajānanti. jarāmaraṇanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti. jātiṁ pajānanti, jātisamudayaṁ pajānanti. jātinirodhaṁ pajānanti. jātinirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti. bhavaṁ pajānanti. bhavasamudayaṁ pajānanti. bhavanirodhaṁ pajānanti. bhavanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti. upādanaṁ pajānanti, upādānasamudayaṁ pajānanti. upādānanirodhaṁ pajānanti. upādānanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti. taṇhaṁ pajānanti, taṇhāsamudayaṁ pajānanti. taṇhānirodhaṁ pajānanti. taṇhānirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti. vedanā pajānanti, vedanāsamudayaṁ pajānanti. vedanānirodhaṁ pajānanti. vedanānirodhagāminī paṭipadaṁ pajānanti. phassaṁ pajānanti, phassasamudayaṁ pajānanti. phassanirodhaṁ pajānanti. phassanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti. saḷāyatanaṁ pajānanti. saḷāyatanasamudayaṁ pajānanti. saḷāyatananirodhaṁ pajānanti. saḷāyatananirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti. nāmarūpaṁ pajānanti. nāmarūpasamudayaṁ pajānanti. nāmarūpanirodhaṁ pajānanti. nāmarūpanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti. viññāṇaṁ pajānanti. viññāṇasamudayaṁ pajānanti, viññāṇanirodhaṁ pajānanti. viññāṇanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti. saṅkhāre pajānanti, saṅkhārasamudayaṁ pajānanti. saṅkhāranirodhaṁ pajānanti. saṅkhāranirodhagāminiṁ paṭipadaṁ . pajānanti. te kho me bhikkhave, samaṇā vā brahāmaṇā vā samaṇesu ceva samaṇasammatā. brāhmaṇesu ca brāhmaṇasammatā. te ca panāyasmanto sāmaññatthañca brahmaññatthañca diṭṭheva dhamme sayaṁ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantī'ti.
1. 2. 4.
dutiyasamaṇabrāhmaṇasuttaṁ
14 sāvatthiyaṁ-
ye hi keci bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā ime dhamme nappajānanti, imesaṁ dhammānaṁ samudayaṁ nappajānanti. imesaṁ dhammānaṁ nirodhaṁ nappajānanti. imesaṁ dhammānaṁ nirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. katame dhamme nappajānanti? katamesaṁ dhammānaṁ samudayaṁ nappajānanti? katamesaṁ dhammānaṁ nirodhaṁ nappajānanti? katamesaṁ dhammānaṁ nirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti? jarāmaraṇaṁ nappajānanti. jaramaraṇasamudayaṁ nappajānanti. jarāmaraṇanirodhaṁ nappajānanti. jarāmaraṇanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ paṭipadaṁ nappajānanti. jātiṁ nappajānanti, jātisamudayaṁ nappajānanti, jātinirodhaṁ nappajānanti, jātinirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. bhavaṁ nappajānanti, bhavasamudayaṁ nappajānanti, bhavanirodhaṁ nappajānanti, bhavanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. upādānaṁ nappajānanti, upādānasamudayaṁ nappajānanti, upādānanirodhaṁ nappajānanti, upādānanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. taṇhaṁ nappajānanti, taṇhāsamudayaṁ nappajānanti, taṇhānirodhaṁ nappajānanti, taṇhānirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. vedanaṁ nappajānanti, vedanāsamudayaṁ nappajānanti, vedanānirodhaṁ nappajānanti, vedanānirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. phassaṁ nappajānanti, phassasamudayaṁ nappajānanti, phassanirodhaṁ nappajānanti, phassanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. saḷāyatanaṁ nappajānanti, saḷāyatanasamudayaṁ nappajānanti, saḷāyatananirodhaṁ nappajānanti, saḷāyatananirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. nāmarūpaṁ nappajānanti, nāmarūpasamudayaṁ nappajānanti, nāmarūpanirodhaṁ nappajānanti, nāmarūpanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. viññāṇaṁ nappajānanti, viññāṇasamudayaṁ nappajānanti, viññāṇanirodhaṁ nappajānanti, viññāṇanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. saṅkhāre nappajānanti, saṅkhārasamudayaṁ nappajānanti, saṅkhāranirodhaṁ nappajānanti, saṅkhāranirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti.
ime dhamme nappajānanti, imesaṁ dhammānaṁ samudayaṁ nappajānanti. imesaṁ dhammānaṁ [pts page 016] [\q 16/] nirodhaṁ nappajānanti. imesaṁ dhammānaṁ nirodhagāminiṁ paṭipadaṁ nappajānanti. na me te bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu vā samaṇasammatā brāhmaṇesu vā brāhmaṇasammatā. na ca pana te āyasmanto sāmaññatthaṁ vā brahmaññatthaṁ vā diṭṭheva dhamme sayaṁ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti.
ye ca kho keci bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā ime dhamme pajānanti, imesaṁ dhammānaṁ samudayaṁ pajānanti. imesaṁ dhammānaṁ nirodhaṁ pajānanti. imesaṁ dhammānaṁ nirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti. katame dhamme pajānanti? katamesaṁ dhammānaṁ samudayaṁ pajānanti? katamesaṁ dhammānaṁ nirodhaṁ pajānanti? katamesaṁ dhammānaṁ nirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti? jarāmaraṇaṁ pajānanti. jarāmaraṇasamudayaṁ pajānanti. jarāmaraṇanirodhaṁ pajānanti. jarāmaraṇanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti. jātiṁ pajānanti, jātisamudayaṁ pajānanti. jātinirodhaṁ pajānanti. jātinirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti. bhavaṁ pajānanti. bhavasamudayaṁ pajānanti. bhavanirodhaṁ pajānanti. bhavanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ
pajānanti. upādanaṁ pajānanti, upādānasamudayaṁ pajānanti. upādānanirodhaṁ pajānanti. upādānanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti. taṇhaṁ pajānanti, taṇhā samudayaṁ pajānanti. taṇhānirodhaṁ pajānanti. taṇhānirodhagāminiṁ paṭipadaṁ
pajānatti. vedanā pajānanti, vedanāsamudayaṁ pajānanti. vedanānirodhaṁ pajānanti. vedanānirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti. phassaṁ pajānanti, phassasamudayaṁ pajānanti. phassa nirodhaṁ pajānanti. phassanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti. saḷāyatanaṁ pajānanti. saḷāyatanasamudayaṁ pajānanti. saḷāyatananirodhaṁ pajānanti. saḷāyatananirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti. nāmarūpaṁ pajānanti. nāmarūpasamudayaṁ pajānanti. nāmarūpa nirodhaṁ pajānanti. nāmarūpanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti. viññāṇaṁ pajānanti. viññāṇasamudayaṁ pajānanti, viññāṇanirodhaṁ pajānanti. viññāṇanirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti. saṅkhāre pajānanti, saṅkhārasamudayaṁ pajānanti. saṅkhāranirodhaṁ pajānanti. saṅkhāranirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti.
[bjt page 028] [\x 28/]
ime dhamme pajānanti, imesaṁ dhammānaṁ samudayaṁ pajānanti. imesaṁ dhammānaṁ nirodhaṁ pajānanti. imesaṁ dhammānaṁ nirodhagāminiṁ paṭipadaṁ pajānanti. te kho me bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu ceva samaṇasammatā brāhmaṇesu ca brāhmaṇasammatā. te ca panāyasmanto sāmaññatthañca brahmaññatthañca diṭṭheva dhamme sayaṁ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantī'ti.
1. 2. 5.
kaccānagottasuttaṁ
15. sāvatthiyaṁ-
[pts page 017] [\q 17/] atha kho āyasmā kaccānagotto yena bhagavā tenupasaṅkami. upasaṅkamitvā bhagavantaṁ abhivādetvā ekamantaṁ nisīdi. ekamantaṁ nisinno kho āyasmā kaccānagotto bhagavantaṁ etadavoca: ''sammādiṭṭhi sammādiṭṭhī''ti bhante vuccati, kittāvatā nu kho bhante sammādiṭṭhi hotīti?
2dvayaṁnissito kho'yaṁ kaccāna loko yebhuyyena atthitañceva natthitañca. lokasamudayañca kho kaccāna yathābhūtaṁ sammappaññāya passato yā loke natthitā, sā na hoti. lokanirodhaṁ kho kaccāna yathābhūtaṁ sammappaññāya passato yā loke natthitā, sā na hoti. lokanirodhaṁ kho kaccāna yathābhūtaṁ sammappaññāya passato yā loke atthitā, sā na hoti. upāyupādānābhinivesavinibaddho3 khvāyaṁ kaccāna loko yebhuyyena tañca upāyupādānaṁ cetaso adhiṭṭhānaṁ abhinivesānusayaṁ na upeti, na upādiyati, nādhiṭṭhāti 'attā me'ti. dukkhameva uppajjamānaṁ uppajjati, dukkhaṁ nirujjhamānaṁ nirujjhatī'ti na kaṅkhati. na vicikicchati. aparappaccayā ñāṇamevassa ettha hoti. ettāvatā4 kho kaccāna, sammādiṭṭhi hoti.
sabbamatthī'ti kho kaccāna, ayameko anto. sabbaṁ natthī'ti ayaṁ dutiyo anto. ete te kaccāna ubho ante anupagamma majjhena tathāgato dhammaṁ deseti. avijjāpaccayā saṅkhārā. saṅkhārapaccayā viññāṇaṁ. viññāṇapaccayā nāmarūpaṁ. nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṁ saḷāyatanapaccayā phasso. phassapaccayā vedanā. vedanāpaccayā taṇhā. taṇhāpaccayā upādānaṁ. upādānapaccayā bhavo. bhavapaccayā jāti. jātipaccayā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā sambhavanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. avijjāyatveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho. saḷāyatananirodhā phassanirodho. phassanirodhā vedanānirodho. vedanānirodhā taṇhānirodho. taṇhānirodhā upādānanirodho. upādānanirodhā bhavanirodho. bhavanirodhā jātinirodho. jātinirodhā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā nirujjhanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī'ti.
1. 2. 6
dhammakathikasuttaṁ
16. [pts page 018] [\q 18/] sāvatthiyaṁ-
atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami. upasaṅkamitvā bhagavantaṁ abhivādetvā ekamantaṁ nisīdi. ekamantaṁ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṁ etadavoca: 'dhammakathiko dhammakathiko'ti bhante vuccati, kittāvatā nu kho bhante, dhammakathiko hotī'ti?
---------------------
1. kaccāyana - sī 1.2. 2. dvaya - machasaṁ, syā, 3. vinibandho - machasaṁ, syā, sīmu. 4. ettāvatā nu kho - sī, 1, 2.
[bjt page 030] [\x 30/]
jarāmaraṇassa ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti, dhammakathiko bhikkhū'ti alaṁ vacanāya.
jarāmaraṇassa ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti, dhammānudhammapaṭipanno bhikkhū'ti alaṁ vacanāya.
jarāmaraṇassa ce bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti, diṭṭhadhammanibbāṇappatto bhikkhū'ti alaṁ vacanāya.
jātiyā ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti, dhammakathiko bhikkhū'ti alaṁ vacanāya. bhavassa ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti, dhammakathiko bhikkhūti alaṁ vacanāya. upādānassa ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti, dhammakathiko bhikkhūti alaṁ vacanāya. taṇhāya ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti, dhammakathiko bhikkhūti alaṁ vacanāya. vedanāya ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti, dhammakathiko bhikkhūti alaṁ vacanāya. phassassa ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti, dhammakathiko bhikkhūti alaṁ vacanāya. saḷāyatanassa ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti, dhammakathiko bhikkhūti alaṁ vacakāya. nāmarūpassa ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti, dhammakathiko bhikkhūti alaṁ vacanāya. viññāṇassa ce bhikkhu
nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti, dhammakathiko bhikkhūti alaṁ vacanāya. saṅkhārānaṁ ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti, dhammakathiko bhikkhūti alaṁ vacanāya. avijjāya ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti, dhammakathiko bhikkhūti alaṁ vacanāya.
jātiyā ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paḍipanno hoti. dhammānudhammapaṭipanno bhikkhūti alaṁ vacanāya. bhavassa ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti, dhammānudhammapaṭipanno bhikkhūti alaṁ vacanāya. upādānassa ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodāya paṭipanno hoti, dhammānudhammapaṭipanno bhikkhūti alaṁ vacanāya. taṇhāya ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti, dhammānudhammapaṭipanno bhikkhūti alaṁ vacanāya. vedanāya ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti, dhammānudhammapaṭipanno bhikkhūti alaṁ vacanāya. phassassa ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti, dhammānudhammapaṭipanno bhikkhūti alaṁ vacanāya. saḷāyatanassa ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti, dhammānudhammapaṭipanno bhikkhūti alaṁ vacanāya. nāmarūpassa ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti, dhammānudhammapaṭipanno bhikkhūti alaṁ vacanāya. viññāṇassa ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti, dhammānudhammapaṭipanno bhikkhūti alaṁ vacanāya. saṅkhārānaṁ ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti, dhammānudhammapaṭipanno bhikkhūti alaṁ vacanāya. avijjāya ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti, dhammānudhammapaṭipanno bhikkhūti alaṁ vacanāya.
jātiyā ce bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti, diṭṭhadhammanibbāṇappatto bhikkhūti alaṁ vacanāya. bhavassa ce bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti, diṭṭhadhammanibbāṇappatto bhikkhūti alaṁ vacanāya. upādānassa ce bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti, diṭṭhadhammanibbāṇappatto bhikkhūti alaṁ vacanāya. taṇhāya ce bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti, diṭṭhadhammanibbāṇappatto bhikkhūti alaṁ vacanāya. vedanāya ce bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti, diṭṭhadhammanibbāṇappatto bhikkhūti alaṁ vacanāya. phassassa ce bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti, diṭṭhadhammanibbāṇappatto bhikkhūti alaṁ vacanāya. saḷāyatanassa ce bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti, diṭṭhadhammanibbāṇappatto bhikkhūti alaṁ vacanāya. nāmarūpassa ce bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti, diṭṭhadhammanibbāṇappatto bhikkhūti alaṁ vacanāya. viññāṇassa ce bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti, daṭiṭhadhammanibbāṇappatto bhikkhūti alaṁ vacanāya. saṅkhārānaṁ ce bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti, diṭṭhadhammanibbāṇappatto bhikkhūti alaṁ vacanāya. avijjāya ce bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti,
diṭṭhadhammanibbāṇappatto bhikkhūti alaṁ vacanāyāti.
1. 2. 7
acelakassapasuttaṁ
17. evaṁ me sutaṁ: ekaṁ samayaṁ bhagavā rājagahe viharati vephavane kalandakakanivāpe. [pts page 019] [\q 19/] atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṁ nivāsetvā pattacīvaramādāya rājagahaṁ piṇḍāya pāvisi. addasā kho acelo kassapo1 bhagavantaṁ dūratova āgaccantaṁ. disvāna yena bhagavā tenupasaṅkami. upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṁ sammodi. sammodanīyaṁ kathaṁ sārānīyaṁ vītisāretvā ekamantaṁ aṭṭhāsi. ekamantaṁ ṭhito kho acelo kassapo bhagavantaṁ etadavoca: puccheyyāma mayaṁ bhavantaṁ gotamaṁ kañcideva desaṁ, sace no bhavaṁ gotamo okāsaṁ karoti pañhassa veyyākaraṇāyā'ti.
-------------------
1. acelakassapo - sīmu
[bjt page 032] [\x 32/]
akālo kho tāva kassapa, pañhassa. antaragharaṁ paviṭṭhambhāti. dutiyampi kho acelo kassapo bhagavantaṁ etadavoca: puccheyyāma mayaṁ bhavantaṁ gotamaṁ kañcideva desaṁ, sace no bhavaṁ gotamo okāsaṁ karoti pañhassa vyekaraṇāyā'ti. akālo kho tāva kassapa pañhassa, antaragharaṁ paviṭṭhambhāti. tatiyampi kho acelo kassapo bhagavantaṁ etadavoca: puccheyyāma mayaṁ bhavantaṁ gotamaṁ kañcideva desaṁ, sace no bhavaṁ gotamo okāsaṁ karoti pañhassa veyyākaraṇāyā'ti. akālo kho tāva kassapa pañhassa, antaragharaṁ paviṭṭhambhāti.
evaṁ vutte acelakassapo bhagavantaṁ etadavoca: na kho pana mayaṁ bhavantaṁ gotamaṁ bahudeva pucchitukāmā'ti.
puccha kassapa, yadākaṅkhasī'ti.
kinnu kho bho gotama, sayaṁ kataṁ dukkhanti'? mā hevaṁ kassapā'ti bhagavā avoca.
kimpana bho gotama, parakataṁ1 dukkhanti? mā hevaṁ kassapā'ti bhagavā avoca.
kinnu kho bho getama, sayaṁ katañca parakatañca dukkhanti? mā hevaṁ kassapā'ti bhagavā avoca.
[pts page 020] [\q 20/] kimpana bho gotama, asayaṁkāraṁ aparakāraṁ2 adhiccasamuppannaṁ dukkhanti? mā hevaṁ kassapā'ti bhagavā avoca.
kinnu kho bho gotama, natthi dukkhanti. na kho kassapa, natthi dukkhaṁ. atthi kho kassapa, dukkhanti.
tena hi bhavaṁ gotamo dukkhaṁ na jānāti na passatī'ti? nakhvāhaṁ3 kassapa, dukkhaṁ na jānāmi, na passāmi. jānāmi khvāhaṁ4 kassapa, dukkhaṁ, passāmi khvāhaṁ kassapa, dukkhanti.
'kinnu kho bho gotama, sayaṁkataṁ dukkha'nti iti puṭṭho samāno 'mā hevaṁ kassapā'ti vadesi. 'kimpana bho gotama parakataṁ dukkha'nti iti puṭṭho samāno 'mā hevaṁ kassapā'ti vadesi. 'kinnu kho bho gotama, sayaṁkatañca parakatañca dukkha'nti iti puṭṭho samāno 'mā hevaṁ kassapā'ti vadesi. 'kimpana bho gotama asayaṁkāraṁ aparakāraṁ adhiccasamuppannaṁ dukkha'nti iti puṭṭho samāno 'mā hevaṁ kassapā'ti vadesi. 'kinnu kho bho gotama natthi dukkha'nti iti puṭṭho samāno 'na kho kassapa natthi dukkhaṁ, atthi kho kassapa dukkha'nti vadesi. 'tena hi bhavaṁ gotamo dukkhaṁ na jānāti, na passatī'ti iti puṭṭho samāno 'na khvāhaṁ kassapa, dukkhaṁ na jānāmi, na passāmi. jānāmi khvāhaṁ kassapa dukkhaṁ, passāmi khvāhaṁ kassapa dukkha'nti vadesi. 'ācikkhatu5 me bhante bhagavā dukkhaṁ, desetu6 me bhante bhagavā dukkha'nti.
-----------------
1. paraṁkataṁ- 2. aparaṁkāraṁ 3. nakhohaṁ-sī. mu. sī1. 2 4. khohaṁ-sī. mu, sī. 1 2. 5. ācikkhatu ca -machasaṁ, syā 6. desetu ca - machasaṁ, syā.
[bjt page 034] [\x 34/]
''so karoti so paṭisaṁvediyatī''ti1 kho kassapa, ādito sato ''sayaṁ kataṁ dukkha''nti iti vadaṁ sassataṁ etaṁ pareti. ''añño karoti añño paṭisaṁvediyatī''ti kho kassapa, vedanāhitunnassa sato ''paraṁkataṁ dukkha''nti iti vadaṁ ucchedaṁ etaṁ pareti.
ete te kassapa, ubho ante anupagamma majjhena tathāgato dhammaṁ deseti: avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkārapaccayā viññāṇaṁ. viññāṇapaccayā nāmarūpaṁ. nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṁ. saḷāyatanapaccayā phasso. phassapaccayā vedanā. vedanāpaccayā taṇhā. taṇhāpaccayā upādānaṁ. upādānapaccayā bhavo. bhavapaccayā jāti. jātipaccayā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā sambhavanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. avijjāyatveva [pts page 021] [\q 21/] asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho, saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho. saḷāyatananirodhā phassanirodho. phassanirodhā vedanānirodho. vedanānirodhā taṇhānirodho. taṇhānirodhā upādānanirodho. upādānanirodhā bhavanirodho. bhavanirodhā jātinirodho. jātinirodhā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā nirujjhanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī'ti.
evaṁ vutte acelo kassapo bhagavantaṁ etadavoca: abhikkantaṁ bhante, abhikkantaṁ bhante: seyyathāpi bhante, nikkujjitaṁ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṁ vā vivareyya, mūlhassa vā maggaṁ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṁ dhāreyya, cakkhumanto rūpāni dakkhintī'ti. evamevaṁ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito, esāhaṁ bhante bhagavantaṁ saraṇaṁ gacchāmi, dhammañca bhikkhusaṅghañca. labheyyāhambhante, bhagavato santike pabbajjaṁ, labheyyaṁ upasampadanti.
yo kho kassapa, aññatitthiyapubbo imasmiṁ dhammavinaye ākaṅkhati pabbajjaṁ. ākaṅkhati upasampadaṁ, so cattāro māse parivasati. catunnaṁ māsānaṁ accayena parivutthaparivāsaṁ2 āraddhacittā bhikkhū. ākaṅkhamānā3 pabbājenti upasampādenti bhikkhubhāvāya, api ca mayā puggalavemattatā viditāti.
sace bhante, aññatitthiyapubbā imasmiṁ dhammavinaye ākaṅkhantā pabbajjaṁ, ākaṅkhantā upasampadaṁ cattāro māse parivasanti. catunnaṁ māsānaṁ accayena parivutthaparivāse āraddhacittā bhikkhu ākaṅkhamānā pabbājenti upasampādenti bhikkhubhāvāya, ahaṁ cattāri vassāni parivasissāmi, catunnanañca vassānaṁ accayena parivutthaparivāsaṁ āraddhacittā bhikkhū pabbājentu upasampādentu bhikkhubhāvāyāti.4
alattha kho acelo5 kassapo bhagavato santike pabbajjaṁ. alattha upasampadaṁ. acirūpasampanno ca panāyasmā kassapo6 eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto na cirasseva [pts page 022] [\q 22/] yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṁ pabbajanti, tadanuttaraṁ brahmacariyapariyosānaṁ diṭṭheva dhamme sayaṁ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. khīṇā jāti, vusitaṁ brahmacariyaṁ, kataṁ karaṇīyaṁ, nāparaṁ itthattāyāti abbhaññāsi. aññataro ca panāyasmā kassapo arahataṁ ahosī'ti.
---------------
1. paṭisaṁvedīyatī - sīmu, si 1,2. 2. parivutthaparivāsaṁ - na dissate marammapotthake. 3. ākaṅkhamānā - na dissateyampi marammaṁ potthake. 4. sace bhante -pe-upasampādentu bhikkhūbhāvāyāti - imassa vākyakhaṇḍassa marammapotthake visadisatā dissate. 5. acelako kassapo - sī1, 2.
6. acelakassapo - sīmu.
[bjt page 36] [\x 36/]
1. 2. 8
timbarukasuttaṁ
18. sāvatthiyaṁ-
atha kho timbaruko1 paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami. upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṁ sammodi. sammodanīyaṁ kataṁ sārāṇīyaṁ vītisāretvā ekamantaṁ nisīdi. ekamantaṁ nisinno kho timbaruko paribbājako bhagavantaṁ etadavoca:
kinnu kho bho gotama, sayaṁ kataṁ sukhadukkhanti? ''mā hevaṁ timbarukā''ti bhagavā avoca. kimpana bho gotama, paraṁ kataṁ sukhadukkhanti? ''mā hevaṁ timbarukā''ti bhagavā avoca. kinnu kho bho gotama, sayaṁ katañca paraṁ katañca sukhadukkhanti? ''mā hevaṁ timbarukā''ti bhagavā avoca. kimpana bho gotama, asayaṁkāraṁ aparaṁkāraṁ adhiccasamuppannaṁ sukhadukkhanti? ''mā hevaṁ timbarukā''ti bhagavā avoca. kinnu kho bho gotama, natthi sukhadukkhanti? na kho timbaruka natthi sukhadukkhaṁ, atthi kho timbaruka, sukhadukkhanti. tena hi bhavaṁ gotamo sukhadukkhaṁ na jānāti, na passati? nakhvāhaṁ timbaruka, sukhadukkhaṁ na jānāmi, na passāmi. jānāmi kho ahaṁ timbaruka, sukhadukkhaṁ. passāmi khvāhaṁ timbaruka, sukhadukkhanti.
kinnu kho bho gotama, ''sayaṁ kataṁ sukhadukkhanti'' iti puṭṭho samāno mā hevaṁ timbarukā'ti vadesi. [pts page 023 [\q 23/] '']kimpana bho gotama, paraṁ kataṁ sukhadukkhanti'' iti puṭṭho samāno mā hevaṁ timbarukā'ti vadesi: ''kinnu kho bho gotama, sayaṁ katañca paraṁ katañca sukhadukkhanti'' iti puṭṭho samāno mā hevaṁ timbarukā'ti vadesi. ''kimpana bho gotama, asayaṁkāraṁ aparaṁkāraṁ adhiccasamuppannaṁ sukhadukkhanti'' iti puṭṭho samāno mā hevaṁ timbarukā'ti vadesi. ''kinnu kho bho gotama, natthi sukhadukkhanti'' iti puṭṭho samāno na kho timbaruka, natthi sukhadukkhaṁ, atthi kho timbaruka, sukhadukkhanti vadesi. ''tena hi bhavaṁ gotamo sukhadukkhaṁ na jānāti na passatī'ti'' iti puṭṭho samāno 'na khvāhaṁ timbaruka, sukhadukkhaṁ na jānāmi, na passāmi. jānāmi khvāhaṁ timbaruka, sukhadukkhaṁ, passāmi khvāhaṁ timbaruka, sukhadukkha'nti vadesi. ācikkhatu ca me bhavaṁ gotamo sukhadukkhaṁ. desetu ca2 me bhavaṁ gotamo sukhadukkhanti.
''sā vedanā, so vediyatī''ti kho timbaruka, ādito sato ''sayaṁ kataṁ sukhadukkha''nti evampahaṁ3 na vadāmi. aññā vedanā ''añño vediyatī''ti kho timbaruka, vedanābhitunnassa sato ''paraṁ kataṁ sukhadukkha''nti, evampahaṁ3 na vadāmi.
----------------
1. timbarukkho. syā. 2. ca - na dissate sīmu - potthake 3. evampāhaṁ - machasaṁ, syā.
[bjt page 038] [\x 38/]
ete te timbaruka, ubho ante anupagamma majjhena tathāgato dhammaṁ deseti. ''avijjāpaccayā saṅkhārā. saṅkhārapaccayā viññāṇaṁ. viññāṇapaccayā nāmarūpaṁ. nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṁ. saḷāyatanapaccayā phasso. phassapaccayā vedanā. vedanāpaccayā taṇhā. taṇhāpaccayā upādānaṁ. upādānapaccayā bhavo. bhavapaccayā jāti. jātipaccayā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā sambhavanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. avijjāyatveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho. nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho. saḷāyatananirodhā phassanirodho. phassanirodhā vedanānirodho. vedanānirodhā taṇhānirodho. taṇhānirodhā upādānanirodho. upādānanirodhā bhavanirodho. bhavanirodhā jātinirodho. jātinirodhā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā nirujjhanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī''ti.
evaṁ vutte timbaruko paribbājako bhagavantaṁ etadavoca: abhikkantaṁ bho gotama, abhikkantaṁ bho gotama. seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṁ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṁ vā vivareyya, mūlhassa vā maggaṁ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṁ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhintī'ti. evamevaṁ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. esāhaṁ1 bhavantaṁ2 gotamaṁ saraṇaṁ gacchāmi, dhammañca bhikkhusaṅghañca. upāsakaṁ maṁ bhavaṁ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṁ saraṇaṁ gatanti.
1. 2. 9
bālapaṇḍitasuttaṁ.
19. sāvatthiyaṁ-
avijjānīvaraṇassa bhikkhave, bālassa taṇhāya sampayuttassa3 [pts page 024] [\q 24/] evamayaṁ kāyo samudāgato. iti ayañceva kāyo bahiddhā ca nāmarūpaṁ itthetaṁ dvayaṁ dvayaṁ paṭicca phasso, saḷevāyatanāni yehi puṭṭho bālo sukhadukkhaṁ paṭisaṁvediyati etesaṁ vā aññatarena.
avijjānīvaraṇassa bhikkhave, paṇḍitassa taṇhāya sampayuttassa evamayaṁ kāyo samudāgato. iti ayañceva kāyo bahiddhā ca nāmarūpaṁ itthetaṁ dvayaṁ dvayaṁ paṭicca phasso. saḷevāyatanāni yehi puṭṭho paṇḍito sukhadukkhaṁ paṭisaṁvediyati etesaṁ vā aññatarena.
tatra hi4 bhikkhave, ko viseso ko adhippāyo5 kiṁ nānākaraṇaṁ paṇḍitassa bālenāti?
bhagavammūlakā no bhante, dhammā, bhagavannettikā bhagavampaṭisaraṇā. sādhu vata bhante, bhagavantaññeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho. bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī'ti. tena hi bhikkhave, suṇātha sādhukaṁ manasikarotha bhāsissāmī'ti. ''evambhanteti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṁ. bhagavā etadavoca:
yāya ca bhikkhave, avijjāya nivutassa bālassa yāya ca taṇhāya sampayuttassa ayaṁ kāyo samudāgato, sā ceva avijjā bālassa appahīnā sā ca taṇhā aparikkhīṇā. taṁ kissa hetu? na hi bhikkhave,6 bālo acari brahmacariyaṁ sammā dukkhakkhayāya. tasmā bālo kāyassa bhedā kāyūpago hoti. so kāyūpago samāno na parimuccati jātiyā jarāmaraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi na parimuccati dukkhasmā'ti vadāmi.
------------------
1. esāhaṁ bhante - syā, sīmu 2. bhagavantaṁ - katthaci. 3. saṁyuttassa - syā. 4. tatra hi - iti na dissate syā, machasaṁ. 5. adhipayāso - machasaṁ adhippāyaso - syā. 6. na bhikkhave - machasaṁ.
[bjt page 040] [\x 40/]
yāya ca bhikkhave, avijjāya nivutassa paṇḍitassa yāya ca taṇhāya sampayuttassa ayaṁ kāyo samudāgato. sā ceva avijjā paṇḍitassa pahīnā. sā ca taṇhā parikkhīṇā taṁ kissa hetu? acari bhikkhave, paṇḍito brahmacariyaṁ [pts page 025] [\q 25/] sammā dukkhakkhayāya. tasmā paṇḍito kāyassa bhedā na kāyūpago hoti. so akāyūpago samāno parimuccati jātiyā jarāmaraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi. parimuccati dukkhasmā'ti vadāmi.
ayaṁ kho bhikkhave, viseso ayaṁ adhippāyo, idaṁ nānākaraṇaṁ paṇḍitassa bālena, yadidaṁ brahmacariyavāsoti.
1. 2. 10
paccaya (paccayuppanna) suttaṁ*
20. sāvatthiyaṁ-
paṭiccasamuppādañca vo bhikkhave, desissāmi1 paṭiccasamuppanne ca dhamme. taṁ suṇātha, sādhukaṁ manasikarotha, bhāsissāmī'ti. evambhante'ti kho ke bhikkhū bhagavato paccassosuṁ. bhagavā etadavoca:
katamo ca bhikkhave, paṭiccasamuppādo? jātipaccayā bhikkhave jarāmaraṇaṁ uppādā vā2 tathāgatānaṁ anuppādā2 vā tathāgatānaṁ ṭhitāva sā dhātu dhammaṭṭhitatā dhammaniyāmatā idapaccayatā. taṁ tathāgato abhisambujjhati, abhisameti. abhisambujjhitvā abhisametvā ācikkhati deseti paññapeti3 paṭṭhapeti vivarati vibhajati uttānīkaroti. passathā'ti cāha. ''jātipaccayā bhikkhave jarāmaraṇaṁ''4 (iti kho bhikkhave, yā tatra tathatā avitathatā anaññathatā idappaccayatā. ayaṁ vuccati bhikkhave, paṭiccasamuppādo. )
bhavapaccayā bhikkhave jāti uppādā vā tathāgatānaṁ anuppādā vā tathāgatānaṁ ṭhitāva sā dhātu dhammaṭṭhitatā dhammaniyāmatā idappaccayatā. taṁ tathāgato abhisambujjhati, [pts page 026] [\q 26/] abhisameti. abhisambujjhitvā abhisametvā ācikkhati deseti paññapeti paṭṭhapeti vivarati vibhajati uttānīkaroti. passathā'ti cāha. '' bhavapaccayā bhikkhave jāti'' iti
kho bhikkhave, yā tatra tathatā avitathatā anaññathatā idappaccayatā, ayaṁ vuccati bhikkhave, paṭiccasamuppādo.
upādānapaccayā bhikkhave bhavo uppādā vā tathāgatānaṁ anuppādā vā tathāgatānaṁ ṭhitāva ṭhitāva sā dhātu dhammaṭṭhitatā dhammaniyāmatā idappaccayatā. taṁ tathāgato abhisambujjhati, abhisameti. abhisambujjhitvā abhisametvā ācikkhati deseti paññapeti paṭṭhapeti vivarati vibhajati uttānīkaroti. passathā'ti cāha. '' upādānapaccayā bhikkhave bhavo'' iti kho bhikkhave, yā tatra tathatā avitathatā anaññathatā idappaccayatā, ayaṁ vuccati bhikkhave, paṭiccasamuppādo.
taṇhāpaccayā bhikkhave upādānaṁ uppādā vā tathāgatānaṁ anuppādā vā tathāgatānaṁ ṭhitāva sā dhātu dhammaṭṭhitatā dhammaniyāmatā idappaccayatā. taṁ tathāgato abhisambujjhati, abhisameti. abhisambujjhitvā abhisametvā ācikkhati deseti paññapeti paṭṭhapeti vivarati vibhajati uttānīkaroti. passathā'ti cāha. '' taṇhāpaccayā bhikkhave upādānaṁ'' iti kho bhikkhave, yā tatra tathatā avitathatā anaññathatā idappaccayatā, ayaṁ vuccati bhikkhave, paṭiccasamuppādo.
vedanāpaccayā bhikkhave taṇhā uppādā vā tathāgatānaṁ anuppādā vā tathāgatānaṁ ṭhitāva sā dhātu dhammaṭṭhitatā dhammaniyāmatā idappaccayatā. taṁ tathāgato abhisambujjhati, abhisameti. abhisambujjhitvā abhisametvā ācikkhati deseti paññapeti paṭṭhapeti vivarati vibhajati uttānīkaroti. passathā'ti cāha. '' vedanāpaccayā bhikkhave taṇhā'' iti kho bhikkhave, yā tatra tathatā avitathatā anaññathatā idappaccayatā, ayaṁ vuccati bhikkhave, paṭiccasamuppādo.
phassapaccayā bhikkhave vedanā uppādā vā tathāgatānaṁ anuppādā vā tathāgatānaṁ ṭhitāva sā dhātu dhammaṭṭhitatā dhammaniyāmatā idappaccayatā. taṁ tathāgato abhisambujjhati, abhisameti. abhisambujjhitvā abhisametvā ācikkhati deseti paññapeti paṭṭhapeti vivarati vibhajati uttānīkaroti. passathā'ti cāha. '' phassapaccayā bhikkhave vedanā'' iti kho bhikkhave, yā tatra tathatā avitathatā anaññathatā idappaccayatā, ayaṁ vuccati bhikkhave, paṭiccasamuppādo.
saḷāyatanapaccayā bhikkhave phasso uppādā vā tathāgatānaṁ anuppādā vā tathāgatānaṁ ṭhitāva sā dhātu dhammaṭṭhitatā dhammaniyāmatā idappaccayatā. taṁ tathāgato abhisambujjhati, abhisameti. abhisambujjhitvā abhisametvā ācikkhati deseti paññapeti paṭṭhapeti vivarati vibhajati uttānīkaroti. passathā'ti cāha. '' saḷāyatanapaccayā bhikkhave phasso'' iti kho bhikkhave, yā tatra tathatā avitathatā anaññathatā idappaccayatā, ayaṁ vuccati bhikkhave, paṭiccasamuppādo.
nāmarūpapaccayā bhikkhave saḷāyatanaṁ uppādā vā tathāgatānaṁ anuppādā vā tathāgatānaṁ ṭhitāva sā dhātu dhammaṭṭhitatā dhammaniyāmatā idappaccayatā. taṁ tathāgato abhisambujjhati, abhisameti. abhisambujjhitvā abhisametvā ācikkhati deseti paññapeti paṭṭhapeti vivarati vibhajati uttānīkaroti. passathā'ti cāha. '' nāmarūpapaccayā bhikkhave saḷāyatanaṁ'' iti kho bhikkhave, yā tatra tathatā avitathatā anaññathatā idappaccayatā, ayaṁ vuccati bhikkhave, paṭiccasamuppādo.
viññāṇapaccayā bhikkhave nāmarūpaṁ uppādā vā tathāgatānaṁ anuppādā vā tathāgatānaṁ ṭhitāva sā dhātu dhammaṭṭhitatā dhammaniyāmatā idappaccayatā. taṁ tathāgato abhisambujjhati, abhisameti. abhisambujjhitvā abhisametvā ācikkhati deseti paññapeti paṭṭhapeti vivarati vibhajati uttānīkaroti. passathā'ti cāha. '' viññāṇapaccayā bhikkhave nāmarūpaṁ'' iti kho bhikkhave, yā tatra tathatā avitathatā anaññathatā idappaccayatā, ayaṁ vuccati bhikkhave, paṭiccasamuppādo.
saṅkhārapaccayā bhikkhave viññāṇaṁ uppādā vā tathāgatānaṁ anuppādā vā tathāgatānaṁ ṭhitāva sā dhātu dhammaṭṭhitatā dhammaniyāmatā idappaccayatā. taṁ tathāgato abhisambujjhati, abhisameti. abhisambujjhitvā abhisametvā ācikkhati deseti paññapeti paṭṭhapeti vivarati vibhajati uttānīkaroti. passathā'ti cāha. '' saṅkhārapaccayā bhikkhave viññāṇaṁ'' iti kho bhikkhave, yā tatra tathatā avitathatā anaññathatā idappaccayatā, ayaṁ vuccati bhikkhave, paṭiccasamuppādo.
avijjāpaccayā bhikkhave saṅkhārā uppādā vā tathāgatānaṁ anuppādā vā tathāgatānaṁ ṭhitāva sā dhātu dhammaṭṭhitatā dhammaniyāmatā idappaccayatā. taṁ tathāgato abhisambujjhati, abhisameti. abhisambujjhitvā abhisametvā ācikkhati deseti paññapeti paṭṭhapeti vivarati vibhajati uttānīkaroti. passathā'ti cāha. '' avijjāpaccayā bhikkhave saṅkhārā'' iti kho bhikkhave, yā tatra tathatā avitathatā anaññathatā idappaccayatā, ayaṁ vuccati bhikkhave, paṭiccasamuppādo. +
-----------------
1. desessāmi-machasaṁ. syā. 2. uppāde vā-sīmu. anuppāde vā sīmu.
3. paññāpeti- machasaṁ. 4. jarāmaraṇaṁ-pe-hotīti. sīmu. syā.
* visuddhimagge 'paṭiccasamuppāda paṭiccasamuppannadhammadesanā sutta'nti niddiṭṭhaṁ.
+ imasmiṁ sutte peyyālavasena saṁkhitta cāresu sabbattha 'uppādāvā tathāgatānaṁ' ādi(pāṭhoca 'itikho bhikkhave yā tatra tathatā' ādi pāṭho ca yathāyogaṁ paccekaṁ yojetabbā.
[bjt page 042] [\x 42/]
katame ca bhikkhave, paṭiccasamuppannā dhammā? jarāmaraṇaṁ bhikkhave, aniccaṁ saṅkhataṁ paṭiccasamuppannaṁ, khayadhammaṁ vayadhammaṁ virāgadhammaṁ nirodhadhammaṁ. jāti bhikkhave, aniccā saṅkhatā paṭiccasamuppannā khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammā. bhavo bhikkhave, anicco saṅkhato paṭiccasamuppanno khayadhammo vayadhammo virāgadhammo nirodhadhammo. upādānaṁ bhikkhave, aniccaṁ saṅkhataṁ paṭiccasamuppannaṁ, khayadhammaṁ vayadhammaṁ virāgadhammaṁ nirodhadhammaṁ. taṇhā bhikkhave, aniccā saṅkhatā paṭiccasamuppannā khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammā. vedanā bhikkhave, aniccā saṅkhatā paṭiccasamuppannā khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammā. phasso bhikkhave anicco saṅkhato paṭiccasamuppanno khayadhammo vayadhammo virāgadhammo nirodhadhammo. saḷāyatanaṁ bhikkhave, aniccaṁ saṅkhataṁ paṭiccasamuppannaṁ khayadhammaṁ vayadhammaṁ virāgadhammaṁ nirodhadhammaṁ. nāmarūpaṁ bhikkhave, aniccaṁ saṅkhataṁ paṭiccasamuppannaṁ, khayadhammaṁ vayadhammaṁ virāgadhammaṁ nirodhadhammaṁ. viññāṇaṁ bhikkhave, aniccaṁ saṅkhataṁ paṭiccasamuppannaṁ, khayadhammaṁ vayadhammaṁ virāgadhammaṁ nirodhadhammaṁ. saṅkhārā bhikkhave aniccā saṅkhatā paṭiccasamuppannā, khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammā. avijjā bhikkhave, aniccā saṅkhatā paṭiccasamuppannā khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammā. ime vuccanti bhikkhave, paṭiccasamuppannā dhammā.
yato kho bhikkhave, ariyasāvakassa ayañca paṭiccasamuppādo ime ca paṭiccasamuppannā dhammā yathābhūtaṁ sammappaññāya sudiṭṭhā1 honti, so vata2 pubbantaṁ vā paridhāvissati3: ''ahosiṁ nu kho ahaṁ atītamaddhānaṁ, na nu kho ahosiṁ atītamaddhānaṁ, kiṁ nu kho ahosiṁ atītamaddhānaṁ, kathaṁ nu kho ahosiṁ atītamaddhānaṁ, kiṁ hutvā kiṁ ahosiṁ, nu kho ahaṁ atītamaddhānanti'', aparantaṁ vā upadhāvissati. ''bhavissāmi nu kho ahaṁ anāgatamaddhānaṁ, na nu kho bhavissāmi [pts page 027] [\q 27/] anāgatamaddhānaṁ, kiṁ nu kho bhavissāmi anāgatamaddhānaṁ, kathaṁ nu kho bhavissāmi anāgatamaddhānaṁ, kiṁ hutvā kiṁ bhavissāmi nu kho ahaṁ anāgatamaddhānanti'', etarahi vā paccuppannaṁ addhānaṁ ajjhattaṁ kathaṅkathī bhavissati: ''ahaṁ nu khosmi, no nu khosmi, kiṁ nu khosmi, kathaṁ nu khosmi, ayaṁ nu kho satto kuto4 āgato, so kuhiṁ gāmī bhavissatī''ti netaṁ ṭhānaṁ vijjati. taṁ kissa hetu? tathā hi bhikkhave, ariyasāvakassa ayañca paṭiccasamuppādo, ime ca paṭiccasamuppannā dhammā yathābhūtaṁ sammappaññāya sudiṭṭhāti.
āhāravaggo dutiyo.
tatruddānaṁ:-
āhāraphagguṇā ceva dve ca samaṇabrāhmaṇā,
kaccānagotto dhammakathi acelatimbarukena ca,
bālapaṇḍitato ceva dasamo paccayena cāti.
------------------------
1. suuddiṭṭhā-sī2. suddiṭṭhā-sī1. 2. so ca-syā. 3. upadhāvissati-syā. paṭidhāvissati-machasaṁ. 4. kuto nu kho-sīmu. 5. gamissatīti- machasaṁ.
[bjt page 044] [\x 44/]
3. dasabalavaggo.
1. 3. 1.
dasabalasuttaṁ
21. sāvatthiyaṁ-
dasabalasamannāgato bhikkhave, tathāgato catuhi ca vesārajjehi samannāgato āsabhaṁ ṭhānaṁ paṭijānāti. parisāsu sīhanādaṁ nadati. brahmacakkaṁ pavatteti: [pts page 028] [\q 28/] iti rūpaṁ, iti rūpassa samudayo, iti rūpassa atthaṁgamo.1 iti vedanā, iti vedanāya samudayo, iti vedanāya atthaṁgamo. iti saññā, iti saññāya samudayo, iti saññāya atthaṁgamo. iti saṅkhārā, iti saṅkhārānaṁ samudayo, iti saṅkhārānaṁ atthaṁgamo. iti viññāṇaṁ, iti viññāṇassa samudayo, iti viññāṇassa atthaṁgamo. iti imasmiṁ sati idaṁ hoti. imassuppādā idaṁ uppajjati. imasmiṁ asati idaṁ na hoti. imassa nirodhā idaṁ nirujjhati.
yadidaṁ: avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṁ. viññāṇapaccayā nāmarūpaṁ. nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṁ. saḷāyatanapaccayā phasso. phassapaccayā vedanā. vedanāpaccayā taṇhā. taṇhāpaccayā upādānaṁ. upādānapaccayā bhavo. bhavapapaccayā jāti. jātipaccayā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā sambhavanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. avijjāyatveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho. nāmarūnirodhā saḷāyatananirodho. saḷāyatananirodhā phassanirodho. phassanirodhā vedanānirodho. vedanānirodhā taṇhānirodho. taṇhānirodhā upādānanirodho. upādānanirodhā bhavanirodho. bhavanirodhā jātinirodho. jātinirodhā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā nirujjhanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī'ti.
1. 3. 2
dutiyadasabalasuttaṁ
22. sāvatthiyaṁ-
dasabalasamannāgato bhikkhave, tathāgato catuhi ca vesārajjehi samannāgato āsabhaṁ ṭhānaṁ paṭijānāti. parisāsu sīhanādaṁ nadati. brahmacakkaṁ pavatteti: iti rūpaṁ, iti rūpassa samudayo, iti rūpassa atthaṁgamo.1 iti vedanā, iti vedanāya samudayo, iti vedanāya atthaṁgamo. iti saññā, iti saññāya samudayo, iti saññāya atthaṁgamo. iti saṅkhārā, iti saṅkhārānaṁ samudayo, iti saṅkhārānaṁ atthaṁgamo. iti viññāṇaṁ, iti viññāṇassa samudayo, iti viññāṇassa atthaṁgamo. iti imasmiṁ sati idaṁ hoti. imassuppādā idaṁ uppajjati. imasmiṁ asati idaṁ na hoti. imassa nirodhā idaṁ nirujjhati.
-----------------
1. atthagamo. - sī 1, 2.
[bjt page 046] [\x 46/]
yadidaṁ: avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṁ. viññāṇapaccayā nāmarūpaṁ. nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṁ. saḷāyatanapaccayā phasso. phassapaccayā vedanā. vedanāpaccayā taṇhā. taṇhāpaccayā upādānaṁ. upādānapaccayā bhavo. bhavapapaccayā jāti. jātipaccayā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. avijjāyatveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho. saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho. viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho. nāmarūnirodhā saḷāyatananirodho. saḷāyatananirodhā phassanirodho. phassanirodhā vedanānirodho. vedanānirodhā taṇhānirodho. taṇhānirodhā upādānanirodho. upādānanirodhā bhavanirodho. bhavanirodhā jātinirodho. jātinirodhā jarāmaraṇaṁ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.
evaṁ svākkhāto bhikkhave, mayā dhammo uttāno vivaṭo pakāsito chinnapilotiko. evaṁ svākkhāte kho bhikkhave, mayā dhamme uttāne vivaṭe pakāsite chinnapilotike alameva saddhā pabbajitena kulaputtena viriyaṁ1 ārabhituṁ: kāmaṁ taco ca nahāru ca aṭṭhi ca avasissatu, sarīre upasussatu maṁsalohitaṁ, yaṁ taṁ purisatthāmena2 purisaviriyena purisaparakkamena pattabbaṁ na taṁ apāpuṇitvā viriyassa saṇṭhānaṁ bhavissati.
[pts page 029] [\q 29/] dukkhaṁ hi bhikkhave, kusīto viharati vokiṇṇo pāpakehi akusalehi dhammehi. mahantañca sadatthaṁ parihāpeti. āraddhaviriyo ca kho bhikkhave sukhaṁ viharati pavivitto pāpakehi akusalehi dhammehi mahantañca sadatthaṁ paripūreti.
na bhikkhave, hīnena aggassa patti hoti aggena ca kho3 aggassa patti hoti maṇḍapeyyamidaṁ bhikkhave, brahmacariyaṁ, satthā4 sammukhībhūto. tasmātiha bhikkhave, viriyaṁ ārabhatha appattassa pattiyā, anadhigatassa adhigamāya, asacchikatassa sacchikiriyāya, ''evaṁ no ayaṁ amhākaṁ pabbajjā avañjhā5 bhavissati, saphalā saudrayā, yesaṁ6 mayaṁ paribhuñjāma cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṁ, tesaṁ te kārā amhesu mahapphalā bhavissanti mahānisaṁsā''ti. evaṁ hi vo bhikkhave sikkhitabbaṁ. attatthaṁ vā hi bhikkhave sampassamānena alameva appamādena sampādetuṁ. paratthaṁ vā hi bhikkhave sampassamānena alameva appamādena sampādetuṁ. ubhayatthaṁ vā hi bhikkhave sampassamānena alameva appamādena sampādetunti.
1. 3. 3
upanisasuttaṁ
23. sāvatthiyaṁ-
jānato ahaṁ bhikkhave, passato asāvānaṁ khayaṁ vadāmi. no ajānato no apassato. kiñca bhikkhave jānato kiṁ passato āsavānaṁ khayo hoti? ''iti rūpaṁ iti rūpassa samudayo iti rūpassa atthaṁgamo, iti vedanā, iti vedanāya samudayo, iti vedanāya atthaṁgamo, iti saññā, iti saññāya samudayo, ita saññāya atthaṁgamo. iti saṅkhārā, iti saṅkhārānaṁ samudayo, iti saṅkhārānaṁ atthaṁgamo. iti viññāṇaṁ, iti viññāṇassa samudayo iti viññāṇassa atthaṁgamo'ti'' evaṁ kho bhikkhave jānato evaṁ passato āsavānaṁ khayo hoti.
-------------
1. viriyaṁ-machasaṁ. 2. purisathāmena. machasaṁ. 3. aggena ca kho bhikkhave -machasaṁ. 4. satthussa-sīmu. 5. avaṅkatā avañjhā-syā. 6. yesañca - machasaṁ.
[bjt page 048] [\x 48/]
[pts page 030] [\q 30/] yampissa1 taṁ bhikkhave, khayasmiṁ khaye ñāṇaṁ, tampi saupanisaṁ vadāmi. no anupanisaṁ. kā ca bhikkhave khaye ñāṇassa upanisā? vimuttītissa vacanīyaṁ. vimuttimpahaṁ2 bhikkhave saupanisaṁ vadāmi, no anupanisaṁ. kā ca bhikkhave, vimuttiyā upanisā? virāgotissa vacanīyaṁ. virāgampahaṁ3 bhikkhave saupanisaṁ vadāmi, no anupanisaṁ. kā ca bhikkhave, virāgassa upanisā? nibbidātissa vacanīyaṁ. nibbidampahaṁ4 bhikkhave saupanisaṁ vadāmi, no anupanisaṁ. kā ca bhikkhave, nibbidāya upanisā? yathābhūtañāṇadassanantissa vacanīyaṁ.
yathābhūtañāṇadassanampahaṁ5 bhikkhave saupanisaṁ vadāmi, no anupanisaṁ. kā ca bhikkhave, yathābhūtañāṇadassanassa upanisā? samādhītissa vacanīyaṁ. samādhimpahaṁ bhikkhave saupanisaṁ vadāmi. no anupanisaṁ. kā ca bhikkhave, samādhissa upanisā? sukhantissa vacanīyaṁ. sukhampahaṁ bhikkhave saupanisaṁ vadāmi, no anupanisaṁ. kā ca bhikkhave, sukhassa upanisā? passaddhītissa vacanīyaṁ. passaddhimpahaṁ bhikkhave saupanisaṁ vadāmi, no anupanisaṁ. kā ca bhikkhave, passaddhiyā upanisā? pītitissa vacanīyaṁ. pītimpahaṁ bhikkhave saupanisaṁ vadāmi, no anupanisaṁ. kā ca bhikkhave pītiyā upanisā? pāmujjantissa vacanīyaṁ. pāmujjampahaṁ bhikkhave saupanisaṁ vadāmi. no anupanisaṁ.
kā ca bhikkhave, pāmujjassa upanisā? saddhātissa vacanīyaṁ. saddhampahaṁ bhikkhave, saupanisaṁ vadāmi, no anupanisaṁ. [pts page 031] [\q 31/] kā ca bhikkhave, saddhāya upanisā? dukkhantissa vacanīyaṁ. dukkhampahaṁ bhikkhave, saupanisaṁ vadāmi, no anupanisaṁ. kā ca bhikkhave, dukkhassa upanisā? jātītissa vacanīyaṁ. jātimpahaṁ bhikkhave, saupanisaṁ vadāmi, no anupanisaṁ. kā ca bhikkhave, jātiyā upanisā? bhavotissa vacanīyaṁ. bhavampahaṁ bhikkhave, saupanisaṁ vadāmi, no anupanisaṁ. kā ca bhikkhave, bhavassa upanisā? upādānantissa vacanīyaṁ. upādānampahaṁ bhikkhave, saupanisaṁ vadāmi, no anupanisaṁ. kā ca bhikkhave, upādānassa upanisā? taṇhātissa vacanīyaṁ. taṇhampahaṁ bhikkhave, saupanisaṁ vadāmi, no anupanisaṁ. kā ca bhikkhave, taṇhāya upanisā? vedanātissa vacanīyaṁ. vedanampahaṁ bhikkhave, saupanisaṁ vadāmi, no anupanisaṁ. kā ca bhikkhave, vedanāya upanisā? phassotissa vacanīyaṁ. phassampahaṁ bhikkhave, saupanisaṁ vadāmi, no anupanisaṁ.
----------------
1. yampi - syā 2. vimuttimpāhaṁ - machasaṁ. 3. virāgampāhaṁ - machasaṁ. 4. nibbidampāhaṁ - machasaṁ 5. dassanampāhaṁ - machasaṁ.
[bjt page 050] [\x 50/]
kā ca bhikkhave, phassassa upanisā? saḷāyatanantissa vacanīyaṁ. saḷāyatanampahaṁ bhikkhave, saupanisaṁ vadāmi, no anupanisaṁ. kā ca bhikkhave, saḷāyatanassa upanisā? nāmarūpantissa vacanīyaṁ. nāmarūpampahaṁ bhikkhave, saupanisaṁ vadāmi, no anupanisaṁ. kā ca bhikkhave, nāmarūpassa upanisā? viññāṇantissa vacanīyaṁ. viññāṇampahaṁ bhikkhave, saupanisaṁ vadāmi, no anupanisaṁ. kā ca bhikkhave, viññāṇassa upanisā? saṅkhārātissa vacanīyaṁ. saṅkhārepahaṁ bhikkhave, saupanise vadāmi, no anupanise. kā ca bhikkhave, saṅkhārānaṁ upanisā? avijjātissa vacanīyaṁ.
iti kho bhikkhave, avijjūpanisā saṅkhārā. saṅkhārūpanisaṁ viññāṇaṁ. viññāṇūpanisaṁ nāmarūpaṁ. nāmarūpūpanisaṁ saḷāyatanaṁ. saḷāyatanūpaniso phasso. passūpanisā vedanā. vedanūpanisā taṇhā. taṇhūpanisaṁ upādānaṁ. upādānūpaniso bhavo. bhavūpanisā jāti. jātūpanisaṁ dukkhaṁ. dukkhūpanisā saddhā. saddhūpanisaṁ pāmujjaṁ. pāmujjūpanisā pīti. pītūpanisā passaddhi. passaddhūpanisaṁ sukhaṁ. sukhūpaniso samādhi. samādhūpanisaṁ yathābhūtañāṇadassanaṁ. yathābhūtañāṇadassanūpanisā [pts page 032] [\q 32/] nibbidā. nibbidūpaniso virāgo. virāgūpanisā vimutti. vimuttupanisaṁ khaye ñāṇaṁ.
seyyathāpi bhikkhave, upari pabbate thullaphusatake deve vassante taṁ udakaṁ yathāninnaṁ pavattamānaṁ pabbatakandara padarasākhā paripūreti. pabbatakandara padarasākhā paripūrā kusobbhe1 paripūrenti, kusobbhā paripūrā mahāsobbhe paripūrenti, mahāsobbhā paripūrā kunnadiyo paripūrenti, kunnadiyo paripūrāyo mahānadiyo paripūrenti, mahānadiyo paripūrāyo mahāsamuddaṁ2 paripūrenti.
evameva kho bhikkhave, avijjūpanisā saṅkhārā. saṅkhārūpanisaṁ viññāṇaṁ. viññāṇūpanisaṁ nāmarūpaṁ. nāmarūpūpanisaṁ saḷāyatanaṁ. saḷāyatanūpaniso phasso. passūpanisā vedanā. vedanūpanisā taṇhā. taṇhūpanisaṁ upādānaṁ. upādānūpaniso bhavo. bhavūpanisā jāti. jātūpanisaṁ dukkhaṁ. dukkhūpanisā saddhā. saddhūpanisaṁ pāmujjaṁ. pāmujjūpanisā pīti. pītūpanisā passaddhi. passaddhūpanisaṁ sukhaṁ. sukhūpaniso samādhi. samādhūpanisaṁ yathābhūtañāṇadassanaṁ. yathābhūtañāṇadassanūpanisā nibbidā. nibbidūpaniso virāgo. virāgūpanisā vimutti. vimuttupanisaṁ khaye ñāṇanti.
--------------
1. kussubbhe - syā - sīmu, sī1,2. 2. mahāsamuddaṁ sāgaraṁ - sī 1, 2.
[bjt page 052] [\x 52/]
1. 3. 4.
aññatitthiyasuttaṁ
24. rājagahe-
atha kho āyasmā sāriputto pubbaṇhasamayaṁ nivāsetvā pattacīvaramādāya rājagahaṁ piṇḍāya pāvisi. atha kho āyasmato sāriputtassa etadahosi: atippago kho tāva rājagahe piṇḍāya carituṁ, yannūnāhaṁ yena aññatitthiyānaṁ paribbājakānaṁ ārāmo tenupasaṅkameyyanti. atha kho āyasmā sāriputto yena aññatitthiyānaṁ [pts page 033] [\q 33/] paribbājakānaṁ ārāmo tesupasaṅkami. upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiṁ sammodi. sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ vītisāretvā ekamantaṁ nisīdi. ekamantaṁ nisinnaṁ kho āyasmantaṁ sāriputtaṁ te aññatitthiyā paribbājakā etadavocuṁ:
santāvuso sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā kammavādā sayaṁkataṁ dukkhaṁ paññāpenti. santi panāvuso sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā kammavādā paraṁkataṁ dukkhaṁ paññāpenti. santāvuso sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā kammavādā sayaṁkatañca paraṁkatañca dukkhaṁ paññāpenti. santi panāvuso sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā kammavādā asayaṁkāraṁ aparaṁkāraṁ adhiccasamuppannaṁ dukkhaṁ paññāpenti. idha panāvuso sāriputta, samaṇo gotamo kiṁ vādī, kimakkhāyī? kathaṁ byākaramānā ca mayaṁ vuttavādino ceva samaṇassa gotamassa assāma? na ca samaṇaṁ gotamaṁ abhūtena abbhācikkheyyāma? dhammassa cānudhammaṁ1 byākareyyāma na ca koci sahadhammiko vādānupāto gārayhaṁ ṭhānaṁ āgaccheyyāti?
paṭiccasamuppannaṁ kho āvuso dukkhaṁ vuttaṁ bhagavatā. kimpaṭicca? phassaṁ paṭicca. iti vadaṁ vuttavādī ceva bhagavato assa. na ca bhagavantaṁ abhūtena abbhācikkheyya dhammassa cānudhammaṁ byākareyya. na ca koci sahadhammiko vādānupāto gārayhaṁ ṭhānaṁ āgaccheyya.
tatra āvuso ye te samaṇabrāhmaṇā kammavādā sayaṁkataṁ dukkhaṁ paññāpenti, tadapi phassapacacayā. yepi te samaṇabrāhmaṇā kammavādā paraṁkataṁ dukkhaṁ paññāpenti. tadapi phassapaccayā. yepi te samaṇabrāhmaṇā kammavādā sayaṁkatañca paraṁkatañca dukkhaṁ paññāpenti, tadapi phassapaccayā. yepi [pts page 034] [\q 34/] te samaṇabrāhmaṇā kammavādā asayaṁkāraṁ aparaṁkāraṁ adhiccasamuppannaṁ dukkhaṁ paññāpenti, tadapi phassapaccayā.
-----------------
1. dhammassa anudhammaṁ - sī.mu.
[bjt page 054] [\x 54/]
tatra āvuso ye te samaṇabrāhmaṇā kammavādā sayaṁkataṁ dukkhaṁ paññāpenti, te vata aññatra phassā paṭisaṁvedissantī'ti1 netaṁ ṭhānaṁ vijjati. yepi te samaṇabrāhmaṇā kammavādā paraṁkataṁ dukkhaṁ paññāpenti, te vata aññatra phassā paṭisaṁvedissantī'ti netaṁ ṭhānaṁ vijjati. yepi te samaṇabrāhmaṇā kammavādā sayaṁkatañca paraṁkatañca dukkhaṁ paññāpenti, te vata aññatra phassā paṭisaṁvedissantī'ti netaṁ ṭhānaṁ vijjati. yepi te samaṇabrāhmaṇā kammavādā asayaṁkāraṁ aparaṁkāraṁ adhiccasamuppannaṁ dukkhaṁ paññāpenti, te vata aññatra phassā paṭisaṁvedissantī'ti netaṁ ṭhānaṁ vijjatī'ti.
assosi kho āyasmā ānando āyasmato sāriputtassa tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiṁ imaṁ kathāsallāpaṁ. atha kho āyasmā ānando rājagahe piṇḍāya caritvā pacchābhattaṁ piṇḍapātapaṭikkanto yena bhagavā tenupasaṅkami. upasaṅkamitvā bhagavantaṁ abhivādetvā ekamantaṁ nisīdi, ekamantaṁ nisinno kho āyasmā ānando yāvatako āyasmato sāriputtassa tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiṁ ahosi kathāsallāpo, taṁ sabbaṁ bhagavato ārocesi.
sādhu sādhu ānanda, yathā taṁ sāriputto ca2 sammā byākaramāno byākareyya, paṭiccasamuppannaṁ kho ānanda dukkhaṁ vuttaṁ mayā. kiṁ paṭicca? phassaṁ paṭicca. iti vadaṁ vuttavādī ceva me assa. na ca maṁ abhūtena abbhācikkheyya, dhammassa cānudhammaṁ byākareyya, na ca ko ci sahadhammiko vādānupāto gārayhaṁ ṭhānaṁ āgaccheyya.
tatrā'nanda, ye te samaṇabrāhmaṇā kammavādā sayaṁkataṁ dukkhaṁ paññāpenti, tadapi phassapaccayā. [pts page 035] [\q 35/] yepi te samaṇabrāhmaṇā kammavādā paraṁkataṁ dukkhaṁ paññāpenti, tadapi phassapaccayā. yepi te samaṇabrāhmaṇā kammavādā sayaṁkatañca paraṁkatañca dukkhaṁ paññāpenti, tadapi phassapaccayā. yepi te samaṇabrāhmaṇā kammavādā asayaṁkāraṁ aparaṁkāraṁ adhiccasamuppannaṁ dukkhaṁ paññāpenti, tadapi phassapaccayā.
tatrā'nanda yepi te samaṇabrāhmaṇā kammavādā sayaṁkataṁ dukkhaṁ paññāpenti, te vata aññatra phassā paṭisaṁvedissantī'ti netaṁ ṭhānaṁ vijjati. yepi te samaṇabrāhmaṇā kammavādā paraṁkataṁ dukkhaṁ paññāpenti, te vata aññatra phassā paṭisaṁvedissantī'ti netaṁ ṭhānaṁ vijjati. yepi te samaṇabrāhmaṇā kammavādā sayaṁkatañca paraṁkatañca dukkhaṁ paññāpenti, te vata aññatra phassā paṭisaṁvedissantī'ti netaṁ ṭhānaṁ vijjati. yepi te samaṇabrāhmaṇā kammavādā asayaṁkāraṁ aparaṁkāraṁ adhiccasamuppannaṁ dukkhaṁ paññāpenti, te vata aññatra phassā paṭisaṁvedissantī'ti netaṁ ṭhānaṁ vijjati.
ekamidhāhaṁ ānanda samayaṁ idheva rājagahe viharāmi vephavane kalandakanivāpe atha khvāhaṁ ānanda, pubbaṇhasamayaṁ nivāsetvā pattacīvaramādāya rājagahaṁ piṇḍāya pāvisiṁ. tassa mayhaṁ ānanda etadahosi: ''atippago kho tāva rājagahe piṇḍāya carituṁ yannūnāhaṁ yena aññatitthiyānaṁ paribbājakānaṁ ārāmo tenupasaṅkameyyanti. atha khvāhaṁ ānanda, yena aññatitthiyānaṁ paribbājakānaṁ ārāmo tenupasaṅkamiṁ. upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiṁ sammodiṁ. sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ3 vītisāretvā ekamantaṁ nisīdiṁ. ekamantaṁ nisinnaṁ kho maṁ ānanda, te aññatitthiyā paribbājakā etadavocuṁ:
-----------------
1. paṭisaṁvedayanti, syā. 2. sāriputto - machasaṁ. 3. sāraṇīyaṁ - machasaṁ
[bjt page 056] [\x 56/]
santāvuso gotama, eke samaṇabrāhmaṇā kammavādā sayaṁkataṁ dukkhaṁ paññāpenti. santi panāvuso gotama, eke samaṇabrāhmaṇā kammavādā, paraṁkataṁ dukkhaṁ paññāpenti, santāvuso gotama, eke samaṇabrāhmaṇā kammavādā sayaṁkatañca paraṁkatañca dukkhaṁ paññāpenti. santi panāvuso gotama, eke samaṇabrāhmaṇā kammavādā asayaṁkāraṁ aparaṁkāraṁ adhiccasamuppannaṁ dukkhaṁ paññāpenti. idha no āyasmā gotamo kiṁ vādī? kimakkhāyī? kathaṁ byākaramānā ca mayaṁ vuttavādino ceva āyasmato gotamassa assāma: na ca āyasmantaṁ gotamaṁ abhūtena [pts page 036] [\q 36/] abbhācikkheyyāma, dhammassa cānudhammaṁ byākareyyāma, na ca koci sahadhammiko vādānupāto gārayhaṁ ṭhānaṁ āgaccheyyāti.
evaṁ vuttāhaṁ ānanda, te aññatitthiye paribbājake etadavocaṁ: paṭiccasamuppannaṁ kho āvuso dukkhaṁ vuttaṁ mayā. kiṁ paṭicca? phassaṁ paṭicca. iti vadaṁ vuttavādī ceva me assa, na ca maṁ abhūtena abbhācikkheyya, dhammassa cānudhammaṁ byākareyya, na ca koci sahadhammiko vādānupāto gārayhaṁ ṭhānaṁ āgaccheyya. 1
tatrā'vuso ye te samaṇabrāhmaṇā kammavādā sayaṁkataṁ dukkhaṁ paññāpenti, tadapi phassapaccayā. yepi te samaṇabrāhmaṇā kammavādā paraṁkataṁ dukkhaṁ paññāpenti, tadapi phassapaccayā. yepi te samaṇabrāhmaṇā kammavādā sayaṁkatañca paraṁkatañca dukkhaṁ paññāpenti, tadapi phassapaccayā. yepi te samaṇabrāhmaṇā kammavādā asayaṁkāraṁ aparaṁkāraṁ adhiccasamuppannaṁ dukkhaṁ paññāpenti, tadapi phassapaccayā.
tatrā'vuso ye te samaṇabrāhmaṇā kammavādā sayaṁkataṁ dukkhaṁ paññāpenti, te vata aññatra phassā paṭisaṁvedissantī'ti netaṁ ṭhānaṁ vijjati. yepi te samaṇabrāhmaṇā kammavādā paraṁkataṁ dukkhaṁ paññāpenti, te vata aññatra phassā paṭisaṁvedissantī'ti netaṁ ṭhānaṁ vijjati. yepi te samaṇabrāhmaṇā kammavādā sayaṁkatañca paraṁkatañca dukkhaṁ paññāpenti, te vata aññatra phassā paṭisaṁvedissantī'ti netaṁ ṭhānaṁ vijjati. yepi te samaṇabrāhmaṇā kammavādā asayaṁkāraṁ aparaṁkāraṁ adhiccasamuppannaṁ dukkhaṁ paññāpenti, te vata aññatra phassā paṭisaṁvedissantī'ti netaṁ ṭhānaṁ vijjatī'ti.
acchariyaṁ bhante, abbhutaṁ bhante, yatra hi nāma etena padena sabbo attho vutto bhavissati. siyā nu kho bhante esevattho vitthārena vuccamāno gambhīro ceva assa, gambhīrāvabhāso cāti. tenahānanda, taññevettha paṭibhātū'ti.
sace maṁ bhante evaṁ puccheyyuṁ, jarāmaraṇaṁ āvuso ānanda, kinnidānaṁ kiṁ samudayaṁ kiñjātikaṁ kimpabhavanti: evaṁ puṭṭhohaṁ2 bhante evaṁ byākareyyaṁ, jarāmaraṇaṁ kho āvuso jātinidānaṁ, jātisamudayaṁ, jātijātikaṁ, jātippabhavanti. evaṁ puṭṭhohaṁ bhante, evaṁ byākareyyaṁ.
----------------
1. āgaccheya. 2. puṭṭhāhaṁ - sīmu.
[bjt page 058] [\x 58/]
sace maṁ bhante, evaṁ puccheyyuṁ jāti panāvuso ānanda, kinnidānā kiṁ samudayā kiñjātikā kimpabhavāti, evaṁ puṭṭho'haṁ bhante evaṁ byākareyyaṁ jāti kho āvuso bhavanidānā, bhavasamudayā, bhavajātikā, bhavappabhavāti, evaṁ puṭṭho'haṁ bhante evaṁ byākareyyaṁ.
sace maṁ bhante, evaṁ puccheyyuṁ bhavo panāvuso ānanda, kinnidāno, kiṁ samudayo, kiñjātiko, kimpabhavoti, evaṁ puṭṭho'haṁ bhante evaṁ byākareyyaṁ. bhavo kho āvuso upādānanidāno upādānasamudayo upādānajātiko upādānappabhavoti. evaṁ puṭṭho'haṁ bhante evaṁ byākareyyaṁ.
sace maṁ bhante evaṁ puccheyyuṁ. upādāna panāvuso ānanda, kinnidāno, kiṁ samudayo, kiñjātiko, kimpabhavoti, evaṁ puṭṭho'haṁ bhante evaṁ byākareyyaṁ upādānaṁ kho āvuso taṇhānidānaṁ, taṇhāsamudayaṁ, taṇhājātikaṁ, taṇhāppabhavoti. evaṁ puṭṭho'haṁ bhante evaṁ byākareyyaṁ.
sace maṁ bhante evaṁ puccheyyuṁ. taṇhā panāvuso ānanda, kinnidānā, kiṁ samudayā, kiñjātikā kimpabhavāti. evaṁ puṭṭho'haṁ bhante evaṁ byākareyyaṁ. taṇhā kho āvuso vedanānidānā, vedanāsamudayā, vedanājātikā, vedanāppabhavāti. evaṁ puṭṭho'haṁ bhante evaṁ byākareyyaṁ.
sace maṁ bhante evaṁ puccheyyuṁ. vedanā panāvuso ānanda, kinnidānā, kiṁ samudayā, kiñjātikā kimpabhavāti. evaṁ puṭṭho'haṁ bhante evaṁ byākareyyaṁ. vedanā kho āvuso phassanidānā, phassasamudayā, phassajātikā, phassappabhavoti. evaṁ puṭṭho'haṁ bhante evaṁ byākareyyaṁ.
sace maṁ bhante, evaṁ puccheyyuṁ phasso panāvuso ānanda, kinnidāno, kiṁ samudayo, kiñjātiko, kimpabhavoti, evaṁ puṭṭho'haṁ bhante evaṁ byākareyyaṁ, phasso kho āvuso saḷāyatananidāno, saḷāyatanasamudayo, saḷāyatanajātiko, saḷāyatanapabhavo1.
channaṁ tveva āvuso, phassāyatanānaṁ asesavirāganirodhā phassanirodho. phassanirodhā vedanānirodho. vedanānirodhā taṇhānirodho. taṇhānirodhā upādānanirodho. upādānanirodhā bhavanirodho. bhavanirodhā jātinirodho. jātinirodhā jarāmaraṇaṁ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī'ti. evaṁ puṭṭho'haṁ bhante evaṁ byākareyyanti.
1. 3. 5.
bhumijasuttaṁ
25. sāvatthiyaṁ-
atha kho āyasmā bhumijo sāyanhasamayaṁ patisallānā vuṭṭhito yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami. [pts page 038] [\q 38/] upasaṅkamitvā āyasmatā sārittena saddhiṁ sammodi. sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ vītisāretvā ekamantaṁ nisīdi. ekamantaṁ nisinno kho āyasmā bhumijo āyasmantaṁ sāriputtaṁ etadavoca:
-----------------
1. saḷāyatanappabhavoti - machasaṁ.
[bjt page 060] [\x 60/]
santāvuso sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā kammavādā sayaṁkataṁ sukhadukkhaṁ paññāpenti. santi panāvuso sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā kammavādā paraṁkataṁ sukhadukkhaṁ paññāpenti. santi panāvuso1 sāriputta eke samaṇabrāhmaṇā kammavādā sayaṁkatañca paraṁkatañña sukhadukkhaṁ paññāpenti. santi panāvuso sāriputta eke samaṇabrāhmaṇā kammavādā asayaṁkāraṁ aparaṁkāraṁ adhiccasamuppannaṁ sukhadukkhaṁ paññāpenti.
idha no āvuso sāriputta bhagavā kiṁ vādī? kimakkhāyī? kathaṁ vyākaramānā ca mayaṁ vuttavādino ceva bhagavato assāma? na ca bhagavantaṁ abhūtena abbhācikkheyyāma? dhammassa cānudhammaṁ byākareyyāma? na ca ko ci sahadhammiko vādānupāto
gārayhaṁ ṭhānaṁ āgaccheyyāti?
paṭiccasamuppannaṁ kho āvuso sukhadukkhaṁ vuttaṁ bhagavatā. kiṁ paṭicca? phassaṁ paṭicca. iti vadaṁ vuttavādī ceva. bhagavato assa, na ca bhagavantaṁ abhūtena abbhācikkheyya, dhammassa cānudhammaṁ byākareyya, na ca ko ci sahadhammiko vādānupāto gārayhaṁ ṭhānaṁ āgaccheyya.